8 veelgestelde vragen over spermadonatie en zaaddonoren

1. Is het mogelijk om bij dezelfde spermadonor meer rietjes te bestellen voor een eventueel broertje of zusje?

Het vinden van de juiste spermadonor is een lang proces waar je als aanstaande ouder goed over nadenkt. Het kan dan ook vervelend zijn als de donor waar jouw voorkeur naar uitgaat zijn quotum bereikt heeft voordat je zwanger raakt. Hij is dan niet meer beschikbaar.

Cryos kan geen garantie geven dat het zaad van jouw gekozen donor op een later moment nog steeds beschikbaar is. Daarom raden zij aan om van tevoren voldoende donorzaad te reserveren.

Dezelfde donor voor je volgende kinderen

Het is mogelijk om voor de gehele vruchtbaarheidsbehandeling sperma te reserveren. Voor toekomstige behandelingen kan je ook vast zaad reserveren. Bijvoorbeeld als je wilt dat mogelijke broertjes en zusjes dezelfde genen hebben.

Heb je een behandeling binnen nu en vier weken gepland staan? Cryos adviseert om dan nu alvast sperma te bestellen dat je nodig hebt voor die behandeling en een leveringsdatum binnen die vier weken te kiezen.

Sperma bewaren voor langere termijn

Heb je een zaaddonor gekozen maar heb je pas na vier weken een behandeling? Reserveer dan nu alvast het aantal rietjes dat je nodig hebt hiervoor. Voor een klein bedrag kan Cryos deze voor je opslaan totdat je klaar bent om met de behandeling te starten.

Als je sperma voor je huidige vruchtbaarheidsbehandeling en mogelijke toekomstige behandelingen wilt reserveren, betaal je voor het aantal rietjes dat je wilt reserveren. Je moet hiernaast ook een aanbetaling doen voor het opslaan van de rietjes.

Het is mogelijk om sperma voor een periode tussen 3 maanden en 10 jaar op te slaan. Voor één jaar betaal je bij Cryos 158 euro en het aanbetalingsbedrag blijft hetzelfde. Het maakt niet uit hoeveel rietjes je reserveert.

2. Hoeveel donorzaad heb ik per behandeling nodig?

Hoeveel sperma je nodig hebt per vruchtbaarheidsbehandeling is voor een groot deel afhankelijk van het type behandeling. Er wordt hierbij gekeken naar ‘MOT’: de motiliteit van het sperma. Dit is de hoeveelheid actieve zaadcellen die per milliliter aanwezig zijn.

Zo bevat één milliliter ‘MOT20’ na ontdooiing minimaal 20 miljoen actieve spermacellen. De rietjes van Cryos bevatten een halve milliliter, waardoor elk ‘MOT20’-rietje minimaal tien miljoen actieve spermacellen bevat.

Per type behandeling raadt Cryos deze hoeveelheden aan:

3. Hoeveel rietjes moet ik bestellen om zwanger te worden, aangezien het vaak niet bij een eerste poging lukt?

Hoeveel rietjes je moet bestellen om zwanger te worden ligt aan je persoonlijke situatie. Als je onder behandeling bent bij een fertiliteitskliniek, kan je het beste uitgaan van gemiddeld vijf tot zes behandelingen.

Hoelang het duurt voordat je zwanger wordt, is ook afhankelijk van je leeftijd, gezondheid, welke kliniek je bezoekt, timing en het type behandeling dat je krijgt. Het is daarom lastig inschatten hoeveel rietjes je precies moet bestellen.

Over het algemeen raadt Cryos aan om rietjes te reserveren als je een eerste bestelling plaatst. Zo weet je zeker dat je genoeg hebt voor het gehele traject. Je kan dit op dezelfde manier doen als het bestellen van rietjes.

Als je de reservering op een later moment annuleert, bijvoorbeeld omdat je minder nodig hebt gehad om zwanger te worden, betaalt Cryos 75% van het bedrag terug.

4. Hoe worden donoren gescreend? Worden ze getest op erfelijke aandoeningen, genetische afwijkingen en ziektes?

Zodra een man zich bij Cryos aanmeldt om donor te worden, ondergaat hij een uitgebreid screeningsproces.

Een donor moet eerst een medische vragenlijst invullen. Daarna wordt hij geïnterviewd door een arts van Cryos. Het doel hiervan is om kandidaten te beoordelen op basis van hun medische achtergrond en leefstijl. Mogelijke donoren met ernstige erfelijke ziektes en psychische of lichamelijke klachten worden in deze fase uitgesloten.

Lichamelijk onderzoek

Hiernaast ondergaat de mogelijke donor een grondig lichamelijk onderzoek. Zo worden er bloed- en urinetests afgenomen om de aanwezigheid van besmettelijke ziektes zoals HIV, hepatitis B en C, soa’s en HTLV uit te sluiten.

In hun lab test Cryos of de mogelijke donor een drager is van de erfelijke eigenschappen die kunnen leiden tot de meest voorkomende erfelijke ziektes wereldwijd, zoals:

• Taaislijmziekte
• Hemoglobinopathieën (ernstige afwijkingen van het hemoglobine, zoals alfa-thalassemie, bèta-thalassemie en sikkelcelziekte)
• Spinale musculaire atrofie (SMA)
• De ziekte van Tay-Sachs (afhankelijk van de etniciteit van de donor)

Donoren worden ook getest of ze een normaal karyotypering hebben. Hiermee wordt bekeken of hij het juiste aantal en de juiste structuur van chromosomen heeft. Ze worden ook regelmatig getest op besmettelijke ziektes in de gehele periode dat ze donor zijn.

Medische gegevens spermadonor inzien

Als je op de website van Cryos naar een donorprofiel zoekt, kan je een samenvatting van de medische gegevens per donor inzien. Het rapport bevat testuitslagen, donoreigenschappen en andere belangrijke informatie.

Dit rapport wordt toegevoegd aan je orderbevestiging en je krijgt een kopie bij je bestelling. Doordat de donor regelmatig getest wordt, kan het zijn dat het rapport regelmatig verandert of aangevuld wordt.

Specifieke eisen per land

Elk land heeft zijn eigen regels over het gebruik van donorzaad en hoe donoren gescreend worden op erfelijke en besmettelijke ziektes. Dit kan betekenen dat niet alle donoren geschikt zijn voor Nederlandse aanstaande ouders.

Geef daarom na het aanmaken van een gratis account op de website van Cryos aan dat je in Nederland woont. Hiermee krijg je alleen donoren te zien waarvan hun sperma in Nederland gebruikt mag worden. Zo word je later in het traject niet teleurgesteld.

5. Wanneer kan ik het beste donorzaad bestellen? Wat zijn de bezorgtijden? En wordt het thuisbezorgd of naar mijn fertiliteitskliniek gestuurd?

Cryos raadt aan om minimaal een week en maximaal vier weken voor de datum van je volgende behandeling sperma te bestellen. Levering vanuit Denemarken duurt namelijk gemiddeld één tot drie dagen.

Sperma moet diepgevroren worden bewaard, minimaal op een temperatuur van -196°C. Je kan de rietjes dus niet thuis bewaren. Cryos mag alleen donorsperma opsturen naar goedgekeurde fertiliteitsklinieken, ziekenhuizen en bevoegde artsen.

De meeste klinieken hebben de mogelijkheden om jouw bestelde rietjes op te slaan voordat je aan een behandeling begint. Neem voor je bestelt contact op met de kliniek of het ziekenhuis waar je onder behandeling staat. Zij kunnen je adviseren wat de benodigdheden zijn en wanneer ze uiterlijk de bestelling moeten ontvangen zodat het op tijd is voor je volgende behandeling.

6. Moet ik verder nog iets doen na een vruchtbaarheidsbehandeling met donorzaad? Moet ik bijvoorbeeld aangeven of ik wel of niet zwanger ben geworden?

Cryos volgt de Nederlandse wetgeving die bepaalt dat zaaddonoren hun sperma aan maximaal 12 vrouwen mogen doneren. Dit beperkt het aantal zwangerschappen waar een donor aan bijdraagt. Als je na een vruchtbaarheidsbehandeling zwanger bent geworden, moet je dit daarom doorgeven aan Cryos.

Het wordt aangeraden om je zwangerschap in het tweede of derde trimester door te geven. Om dit te doen, log je in op je online account bij Cryos. Op de pagina ‘Zwangerschappen’ kan je jouw zwangerschap doorgeven.

Ben je na een behandeling niet zwanger geworden? Dan hoef je verder niets door te geven. Als je klaar bent voor een volgende behandeling en je voorraad (bijna) op is, kan je altijd via de website meer rietjes bestellen.

7. Hoeveel rietjes zijn er per zaaddonor beschikbaar? Ik wil niet dat mijn kindje straks veel onbekende broertjes of zusjes heeft.

Bijna alle landen hebben regels zodat het aantal zwangerschappen per donor beperkt blijft. Zo ook in Nederland. Een donor bij Cryos kan zaad doneren aan meerdere gezinnen. Als je dit liever niet hebt, kan je ook kiezen voor een exclusieve donor.

Exclusieve zaaddonor

Een exclusieve donor is een nieuwe donor waarvan het zaad nog niet door anderen is besteld. Je kan dan het exclusieve recht krijgen en al het beschikbare sperma van de donor in kwestie reserveren. Dit kan ook via Cryos. Let er dan wel op dat de kosten vaak hoger liggen dan wanneer je een ‘gewone’ donor kiest.

8. Mag mijn kind contact opnemen met de donor? Welke gegevens worden beschikbaar gemaakt?

In Nederland is het niet toegestaan om donorsperma van een anonieme donor te gebruiken. Je moet daarom kiezen voor een ID Release Donor via Cryos en zijn gegevens delen met de Stichting donorgegevens en kunstmatige bevruchting (Sdkb). Dit zorgt ervoor dat jouw kind vanaf 12 jaar informatie kan opvragen over verschillende kenmerken van de donor, zoals zijn haarkleur, oogkleur en opleidingsniveau.

Na zijn zestiende verjaardag mag je kind meer informatie opvragen over de donor, zoals zijn voor- en achternaam, geboortedatum en adres. Dit kan via de Stichting donorgegevens en kunstmatige bevruchting (Sdkb).