Overtijd: niet ongesteld en niet zwanger, hoe zit dit?

Overtijd, maar niet zwanger

Je bent overtijd wanneer je niet ongesteld wordt op de dag dat je het zou verwachten. Deze dag wordt je NOD, of Niet Ongesteldheidsdag genoemd. Op de NOD ben je dus 1 dag overtijd, de dag na je NOD ben je 2 dagen overtijd, en zo gaat dit verder. Wanneer je niet ongesteld wordt, denk je misschien al snel dat je zwanger bent. Maar een zwangerschap is niet de enige reden waarom je menstruatie (tijdelijk) kan uitblijven. Er zijn veel verschillende oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat je niet ongesteld wordt.

Oorzaken voor niet ongesteld en niet zwanger zijn

Je menstruatiecyclus wordt geregeld door je hormoonhuishouding. Deze kan door verschillende oorzaken verstoord raken. Een ontregelde hormoonhuishouding kan ervoor zorgen dat je geen eisprong hebt en dat je menstruatie uitblijft. Hierdoor is het mogelijk dat je niet ongesteld en niet zwanger bent.

Op het moment dat je niet ongesteld wordt, vindt er geen eisprong plaats. Je bent op dat moment (tijdelijk) niet vruchtbaar. Wel kan je vruchtbaarheid ieder moment terugkomen. De maand erop kan je bijvoorbeeld wel weer een eisprong hebben. Wil je niet zwanger worden? Dan is het verstandig om anticonceptie te gebruiken.

Ben je overtijd maar niet zwanger? Dit zijn de meest voorkomende oorzaken voor het uitblijven van je menstruatie:

• Hormonale schommelingen. Schommelingen in je hormoonhuishouding kunnen ervoor zorgen dat je menstruatie onregelmatig is of zelfs uitblijft. Dit komt vooral voor bij jonge vrouwen in de eerste jaren van hun menstruatie. Maar het is ook mogelijk dat je altijd al een onregelmatige menstruatiecyclus hebt gehad.
• Stress. Ervaar je voor langere tijd stress? Dan maakt je lichaam stresshormonen aan die je cyclus in de war kunnen brengen. Je hersenen maken dan minder hormonen aan die de eisprong stimuleren. Het gevolg is dat je ongesteldheid uitblijft.
• Afvallen, ondergewicht en overgewicht. Wanneer je weinig lichaamsvet hebt, is het mogelijk dat je geen eisprong hebt. Voor een zwangerschap heeft je lichaam namelijk veel energie nodig. Naast ondergewicht kan ook overgewicht je hormoonhuishouding verstoren, met als mogelijk gevolg dat je niet ongesteld wordt. Zodra je weer op een gezond gewicht zit, komt je menstruatie meestal weer op gang.
• Anticonceptie. De pil, de prikpil en een (hormoon)spiraaltje kunnen ervoor zorgen dat je menstruatie uitblijft. Meestal kan je na het stoppen met anticonceptie weer snel zwanger worden. Na ongeveer een half jaar zou je cyclus weer normaal op gang moeten komen. Bij sommige vrouwen duurt dit wat langer.
• Medicijngebruik. Door sommige medicijnen kan je menstruatie tijdelijk uitblijven. Voorbeelden hiervan zijn medicijnen tegen psychose en medicijnen tegen depressie of angst.
• Extreme lichaamsbeweging (topsport). Net als bij stress en ondergewicht verstoort ook extreme lichaamsbeweging de hormoonhuishouding. Hierdoor kan je overtijd zijn of kan je menstruatie tijdelijk wegblijven.
• Ziekte. Een andere oorzaak voor schommelingen in je hormoonhuishouding is ziekte. Zowel langdurige als tijdelijke ziekte kunnen hiervoor zorgen. Zo kan griep er bijvoorbeeld ook toe leiden dat je niet ongesteld wordt.
• Verstoord dag- en nachtritme. Je menstruatiecyclus is een proces dat zich aanpast aan je biologische klok. Heb je een wisselend dag- en nachtritme, bijvoorbeeld omdat je nachtdiensten draait? Dan kan het gebeuren dat je cyclus verstoord raakt en je overtijd bent.
• Overgang. Zijn er onvoldoende eicellen in je lichaam aanwezig voor een eisprong? Dan kom je in de (vervroegde) overgang. Er vindt geen eisprong meer plaats en je lichaam maakt minder oestrogeen en progesteron aan. Dit zorgt ervoor dat je menstruaties steeds vaker uitblijven en dat je onvruchtbaar wordt.
• Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS). Vrouwen met PCOS hebben vaak grotere eierstokken doordat er cysten in zitten. De eierstokken maken te veel mannelijke hormonen aan. Hierdoor komen je eisprong en ongesteldheid niet op gang.
• Het geven van borstvoeding. Geef je na de geboorte van je kind volledige borstvoeding? Dan is de kans groot dat je de eerste zes maanden niet ongesteld wordt. Borstvoeding geven onderdrukt namelijk het hormoon dat de eisprong in gang zet. Dit kan ervoor zorgen dat je menstruatie uitblijft.

Niet ongesteld, niet zwanger: wanneer naar de huisarts?

Overtijd zijn betekent dus niet automatisch dat je zwanger bent. Het uitblijven van je menstruatie heeft vaak een onschuldige oorzaak. Blijft je menstruatie meerdere maanden uit of maak je je zorgen? Dan is het goed om contact op te nemen met je huisarts. Hij of zij kan onderzoeken wat er aan de hand is.

Blijft je menstruatie langer dan zes maanden uit, terwijl je eerder wel ongesteld werd? Dan noemen artsen dit secundaire amenorroe. Amenorroe is de medische term voor ‘niet menstrueren’. De kans is groot dat amenorroe vanzelf herstelt. Wel is het verstandig om je door je huisarts te laten onderzoeken. Doe dit in ieder geval als je zes maanden niet ongesteld bent geworden en een van de volgende punten van toepassing is:

• Je hebt een kinderwens.
• Je bent in korte tijd veel aangekomen.
• Naast een uitblijvende menstruatie heb je ook last van andere klachten, zoals buikpijn.
• Je hebt erg veel last van stress.
• Je BMI geeft aan dat je ondergewicht hebt.

Overtijd: wanneer testen?

Ben je overtijd? Dan doe je misschien het liefst zo snel mogelijk een zwangerschapstest om te kijken of je zwanger bent. Het aantal dagen dat je overtijd bent, kan invloed hebben op de uitslag van de test. Je leest er hieronder meer over.

1 dag overtijd

Als je 1 dag overtijd bent, kan je meteen een zwangerschapstest doen. Met een vroege zwangerschapstest kan je al eerder testen, zo’n vier dagen voor je NOD. Deze testen zijn wel iets minder betrouwbaar.

Is de uitslag van de zwangerschapstest negatief op je NOD? Test dan twee dagen later nog een keer. Misschien is de test niet goed uitgevoerd. Het is ook mogelijk dat je toch te vroeg getest hebt of te veel gedronken hebt voor het testen. Daarnaast bestaat nog een kleine kans dat je lichaam nog niet genoeg van het zwangerschapshormoon hCG heeft aangemaakt voor een positieve test.

2 dagen overtijd

Hoe langer je overtijd bent, hoe groter de kans op een positieve zwangerschapstest. De hoeveelheid hCG in je lichaam verdubbelt namelijk elke twee tot drie dagen. De kans dat je bij 2 dagen overtijd nog te weinig hCG aanmaakt, is dus heel klein.

Heb je het vermoeden dat je de test verkeerd hebt uitgevoerd? Dan kan je na één of twee dagen nog eens testen. Doe dit het liefst met ochtendurine. Hierin is de hoeveelheid hCG het hoogst.

3 dagen overtijd

Wanneer je 3 dagen overtijd bent, maakt je lichaam genoeg hCG aan om positief te kunnen testen. Dit betekent dat de kans groot is dat de negatieve uitslag van de zwangerschapstest klopt. Later opnieuw testen is meestal niet zinvol.

Dit is anders wanneer je een onregelmatige cyclus hebt. In dat geval is het wel mogelijk dat je zwanger bent, terwijl de test dit nog niet laat zien. Bij een onregelmatige cyclus kan het daarom wel nuttig zijn om een paar dagen later nog eens te testen.

4 dagen overtijd

Ben je 4 dagen overtijd? Ook dan heeft later opnieuw testen alleen nut wanneer je een onregelmatige cyclus hebt. Als je ervoor kiest om nog een test te doen, dan kan je voor de zekerheid een digitale zwangerschapstest gebruiken. Bij deze testen hoef je niet te twijfelen of je een tweede streepje ziet. Ze geven de uitslag namelijk aan met de woorden ‘zwanger’ of ‘niet zwanger’.

5 dagen overtijd

Als je 5 dagen overtijd bent, is de kans dat je te weinig hCG aanmaakt vrijwel nul. De kans is dus groot dat je niet zwanger bent. Dit is ook het geval als je een onregelmatige cyclus hebt. Probeer daarom rustig af te wachten tot je volgende menstruatie. Blijft deze uit en maak je je zorgen, neem dan contact op met je huisarts.

Tips wanneer je niet ongesteld en niet zwanger bent

Als je niet ongesteld wordt en niet zwanger bent, kan dit je onzeker maken. Je vraagt je waarschijnlijk af wat er aan de hand is. De volgende tips kunnen helpen:

• Geef je lichaam de tijd. Zit je niet in de overgang en blijft je menstruatie uit? Dan kan deze ieder moment weer op gang komen. Probeer je geen zorgen te maken. Dit kan ervoor zorgen dat je menstruatie langer uitblijft.
• Verminder stress. Langdurige stress kan ervoor zorgen dat je hormoonhuishouding in de war raakt. Probeer stress dus zoveel mogelijk te verminderen. Misschien helpt sporten, het doen van ontspanningsoefeningen of het bijhouden van een dagboek. Als je zorgen hebt, kan je hierover praten met je huisarts of de praktijkondersteuner.
• Eet gezond. Met een gezond gewicht en gezonde voeding is de kans op een normale menstruatiecyclus groter. Zorg dus zoveel mogelijk voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon. Vraag eventueel om hulp aan je huisarts, verloskundige of diëtist.
• Praat met je huisarts. Blijft je menstruatie al een paar maanden uit? Dan is het goed om contact op te nemen met je huisarts. Misschien kan deze een oorzaak ontdekken voor het uitblijven van je menstruatie.