Adoptie: dit is wat je moet weten als je een kindje wil adopteren

Wat is adoptie?

Adoptie is het aannemen van een kindje waar de biologische ouders niet meer voor kunnen zorgen. Door een kindje te adopteren verdwijnt de familierechtelijke band met zijn biologische ouders en krijg jij als adoptieouder alle rechten en plichten ten opzichte van het kindje.

Voorwaarden voor adoptie

Adoptie is een ingrijpende gebeurtenis in het leven van een kind en is daarom aan strenge regelgeving gebonden. Zo worden er voorwaarden gesteld aan je gezinssituatie, gezondheid en eventuele justitiële verleden. Ook wordt er door de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek gedaan naar de relatie met je familie, partner en je sociale netwerk.

Een aantal voorwaarden waar je aan moet voldoen:

• Je woont in Nederland.
• Je bent nog geen 42 jaar op het moment dat je de aanvraag voor adoptie doet. Ben je ouder dan 42, maar jonger dan 46? Dan kan hierop een uitzondering worden gemaakt bij bijzondere omstandigheden. Hier is sprake van als het kindje ouder is dan 2 jaar of wanneer het kindje gezondheidsproblemen heeft, zoals een schisis of handicap.
• Het leeftijdsverschil met de oudste adoptieouder en het adoptiekindje is niet meer dan 40 jaar. In geval van bijzondere omstandigheden kan ook hierop een uitzondering worden gemaakt.
• Jij en je eventuele partner moeten toestemming geven voor inzage in het Justitieel Documentatiesysteem (JDS). Hierin zijn alle misdrijven en een groot aantal overtredingen geregistreerd.
• Je moet je medisch laten keuren. Je gezondheid mag geen bezwaar opleveren voor de adoptie.
• Vanaf het moment dat het adoptiekind vertrekt naar Nederland, ben je verplicht te voorzien in de kosten van zijn verzorging en opvoeding.

Het land van herkomst van het adoptiekindje kan ook voorwaarden stellen. Bijvoorbeeld over je gezondheid, inkomen en/of leeftijd.

De adoptieprocedure

De adoptieprocedure verloopt in drie fases. In de eerste periode vraag je de beginseltoestemming aan. Daarna volgt de bemiddelingsfase en in de laatste fase moet je de formaliteiten in Nederland regelen.

Iedere volwassene mag een adoptieprocedure starten. Als je getrouwd bent, mag je dit samen doen. In andere gevallen is er sprake van een alleenaanvraag, dus van éénouderadoptie.

Van aanvraag tot beginseltoestemming

Je begint de adoptieprocedure door een beginseltoestemming aan te vragen bij Stichting Adoptievoorzieningen. Zij toetst dan of je voldoet aan de voorwaarden om een kind te adopteren. Daarnaast start de Raad voor de Kinderbescherming een gezinsonderzoek om te bepalen of je geschikt bent als adoptieouder. Op basis van een rapport en advies van de Raad voor de Kinderbescherming, neemt het ministerie van Veiligheid en Justitie de beslissing om een beginseltoestemming te verlenen. Deze is vier jaar geldig en kan op verzoek 4 jaar verlengd worden.

In deze eerste fase wordt niet alleen informatie over jou in gewonnen, ook jij moet in de schoolbanken. Je volgt namelijk een aantal informatie- en voorlichtingsbijeenkomsten, waarin aandacht wordt besteed aan belangrijke thema’s voor adoptiegezinnen. Dit zijn: de biologische ouders, de voorgeschiedenis van het kindje, verlies en rouw, hechting, identiteit en loyaliteit en wensen en grenzen rond het adoptiekind.

Bemiddelingsfase

In de bemiddelingsfase wordt er contact gezocht met erkende adoptiebureaus in het buitenland. Dit wordt gedaan door één van de vijf Nederlandse instanties die een vergunning hebben om een adoptieprocedure uit te voeren: de vergunninghouders. Meestal wordt de bemiddelingsfase door hen uitgevoerd, maar je kan er ook voor kiezen om zelf contact te zoeken in het buitenland. Een vergunninghouder controleert dan alleen de zorgvuldigheid van de door jou gevolgde procedure. Dit wordt ook wel deelbemiddeling genoemd.

Je mag zelf een vergunninghouder kiezen die je (gedeeltelijk) bijstaat in het adoptieproces. Via Stichting Adoptievoorzieningen vind je de lijst met de vijf instanties.

Wanneer er een goede match is tussen jou en een adoptiekindje, reis je af naar het land van herkomst. Rond deze tijd wordt nogmaals gecontroleerd of je aan alle voorwaarden voldoet en of al het papierwerk in orde is.

Adoptie in Nederland regelen

Wanneer de adoptie rond is, moet je in Nederland nog het nodige regelen. Je adoptiekindje moet bijvoorbeeld worden ingeschreven bij officiële instanties, zoals de gemeente. Afhankelijk van het land van herkomst, moeten er ook in Nederland nog juridische procedures gevolgd worden.

Deelbemiddeling of volledige bemiddeling?

Bij volledige bemiddeling vindt de adoptieprocedure via de vergunninghouder plaats. Zij regelen alles en je hebt te maken met hun regels en criteria. Als je liever de regie in eigen handen houdt, kan je ook kiezen voor deelbemiddeling. Je legt dan zelf contacten in het land van herkomst. Hierbij speelt de vergunninghouder alleen een controlerende rol. Dit heeft als voordeel dat je geen hoge bemiddelingskosten betaalt en lange wachtlijsten kan omzeilen. In de praktijk valt het echter tegen om alle juridische procedures zonder steun te doorlopen en is deelbemiddeling slechts in een beperkt aantal landen mogelijk.

De kosten van adoptie

De kosten van een adoptie variëren van €5.000 tot €40.000. Kosten waar je rekening mee moet houden, zijn:

• Inschrijfkosten en eerste informatiebijeenkomst: €210
• 5 voorlichtingsbijeenkomsten: €1.385
• Bemiddelingskosten: €12.000 tot ruim €40.000. Hieronder vallen onder andere de verzorgingskosten van het kind, medische onderzoeken en behandelingen, adoptieproceskosten voor een advocaat en tolk, reis- en verblijfkosten, en bemiddelings- en bureaukosten. De bemiddelingskosten kunnen verschillen per vergunninghouder.
• Soms is het nodig om een verblijfsvergunning (€950) aan te vragen of om de adoptie naar Nederlands recht om te zetten (€600 tot €1.000).

Hoelang duurt een adoptieprocedure?

Vanaf het moment van aanmelding duurt het ongeveer een jaar tot je met de voorlichtingsbijeenkomsten kan beginnen. Als alles goed gaat, heb je een half jaar later een beginseltoestemming.

De lengte van de bemiddelingsfase verschilt erg. Gemiddeld duurt dit 2 tot 5 jaar.

Adoptie door partners van hetzelfde geslacht en singles

Voor de Nederlandse wet kunnen twee mannen of twee vrouwen een buitenlands kind adopteren. Het land waar het kind vandaan komt moet wel instemmen met een homostel als adoptieouders. In de praktijk gebeurt dit helaas zelden.

Voor singles is het soms mogelijk om een kindje te adopteren, maar veel landen geven de voorkeur aan getrouwde stellen. Hierdoor zijn de mogelijkheden voor alleenaanvragers erg beperkt, waarbij je als vrouw meer kans hebt dan als man.

Ben je niet getrouwd, maar heb je wel een partner? Dan wordt dit ook als éénouderadoptie gezien. Je partner kan het kind later adopteren. Daarvoor moet hij of zij ten minste 3 jaar met jou hebben samengeleefd en minimaal 1 jaar voor het kind hebben gezorgd.

Een Nederlands kindje adopteren

Binnenlandse adoptie komt in Nederland bijna niet meer voor. Per jaar worden er ongeveer 15 kinderen ter adoptie afgestaan. Wil je graag een Nederlands kindje adopteren? Dan volg je dezelfde procedure als bij buitenlandse adoptie. Wanneer bij het gezinsonderzoek blijkt dat je geschikt bent voor binnenlandse adoptie, waarbij contact met de biologische moeder kan voorkomen, word je op de Nederlandse lijst geplaatst. Je moet dan wel rekenen op een wachttijd van ongeveer 7 à 9 jaar.