Stotteren bij mijn peuter, wat moet ik doen?

Wat is stotteren?

Stotteren betekent dat je kind niet vloeiend praat. Als je een peuter of kleuter hebt tussen de 2 en 5 jaar, is er een grote kans dat er periodes zijn waarin hij minder vloeiend praat.

Het is normaal voor je kindje om door zo’n fase van niet vloeiend praten te gaan. Het is immers een hele klus voor je kleine kletskous om zich de taal goed eigen te maken. Dat hij soms niet goed uit zijn woorden komt, is dan ook niet gek.

Soms gaat de periode van stotteren niet over. Hoe langer het duurt, hoe kleiner de kans dat het vanzelf over gaat. Voor jou kan het lastig zijn om te bepalen of je peuter een ‘normale’ fase in de taalontwikkeling doormaakt, of dat er sprake is van stotteren. Er zijn wel een aantal dingen waar je op kan letten.

Hoe merk je dat je peuter stottert?

Stotteren begint meestal tussen de 2 en 5 jaar. Er zijn 4 verschillende soorten stotters:

• Je kind maakt een letter langer (‘ggggggggggggggeit’)
• Je kind herhaalt een letter of lettergreep (‘P-p-p-p-peppa Pig’)
• De spraak van je kind blokkeert bij een letter (‘T…..t…..toetje’)
• Je kind maakt lange pauzes tussen woorden en aarzelt veel

In het begin gaat het stotteren vaak nog zonder dat je ziet of hoort dat dit spanning geeft bij je kind. Wanneer je kind zich bewust wordt van het stotteren, kunnen de stotters erger worden. Dan gaan ze vaak wel gepaard met spanning. Ook is het mogelijk dat je kind sommige situaties waar spreken bij hoort, uit de weg gaat.

Spraakontwikkeling en stotteren

Leren praten is nog niet zo makkelijk voor je peuter. Hij denkt, wil en voelt van alles, en probeert dat om te zetten in een zin die bestaat uit meerdere woorden. Als hij de zin bedacht heeft, is de klus nog niet geklaard.

Ruim honderd spieren moeten vervolgens gaan samenwerken en precies met de juiste spanning, kracht en snelheid de bedachte woorden omzetten in spraak. En dat is niet niks! Tijdens het oefenen met praten gaat er dan ook regelmatig wat mis. Soms maakt je peuter een letter langer of herhaalt hij bijvoorbeeld een stukje van een woord.

Kinderen die verbaal sterk zijn en (voor hun leeftijd) al moeilijke woorden gebruiken, hebben vaak last van dit soort haperingen. Dat komt doordat de motoriek van hun mond nog niet zo ver ontwikkeld is als hun woordenschat.

Meestal hoort dit bij de normale spraakontwikkeling. Als de uitspraak van je kind regelmatig hapert, is er een kans van 50 tot 80 procent dat dit vanzelf verdwijnt. Je peuter zal namelijk steeds beter worden in het besturen van zijn spraak, doordat hij zijn spieren steeds beter onder controle krijgt.

Oorzaak stotteren

Vroeger werd vaak gedacht dat de oorzaak van stotteren bij de ouders lag. Onderzoekers weten inmiddels dat je er als ouder niets aan kan doen als je kind stottert. Hoe het precies ontstaat wordt nog verder onderzocht, maar er zijn steeds meer aanwijzingen dat stotteren een medische oorzaak heeft en ook deels erfelijk is.

Er zijn wel dingen die het stotteren kunnen versterken. Het kan bijvoorbeeld erger worden als er meer van je peuter verwacht wordt dan hij aankan. Je peuter kan door deze (te) hoge verwachtingen gespannen raken en als gevolg daarvan meer gaan stotteren.

Je peuter zal ook haarfijn aanvoelen als de mensen om hem heen geïrriteerd of bezorgd zijn over het stotteren. Het kan gebeuren dat hij zich daardoor onzeker gaat voelen, wat het stotteren kan versterken.

Wanneer hulp zoeken?

Voor jou als ouder is het niet makkelijk om te bepalen of je je nu zorgen moet maken of niet. Is het verstandig om met je kind naar een logopedist of stottertherapeut te gaan? Of hoef je je (nog) niet ongerust te maken?

De Nederlandse Federatie Stotteren, heeft een handige Screeningslijst voor stotteren (SLS) gemaakt. Na het invullen van de lijst weet je meteen of het verstandig is om hulp te zoeken voor jouw stotterende peuter.

Stottertherapie

Een logopedist of stottertherapeut kan je peuter onderzoeken en je vertellen of er werkelijk sprake is van stotteren. Beiden kunnen met je meekijken hoe je kind het beste geholpen kan worden. Een stottertherapeut is ook een logopedist, maar heeft zich gespecialiseerd in stotteren.

Maak je je zorgen of heeft je kind last van het stotteren? Dan wordt bijna altijd gelijk met een behandeling gestart. Ook als het stotteren nog maar kort aanwezig is.

Er zijn verschillende therapieën mogelijk. Een logopedist of stottertherapeut werkt altijd met een therapie waarvan wetenschappelijk is bewezen dat het werkt. Deze therapie krijg je vergoed vanuit het basispakket van je zorgverzekering.

Tips bij stotterende peuter

Je kan veel doen om je kind te helpen minder te stotteren. Hier volgen 4 tips waar je direct thuis mee aan de slag kan:

• Pas je eigen spraaktempo aan. Spreek zelf langzaam en duidelijk. Zo merkt je kind dat het ook voor hem oké is om rustig de tijd te nemen voor het praten.
• Toon liefde en begrip. Laat je kind merken dat je van hem houdt, of hij nu stottert of niet. Praat erover met je kind. Zo leert hij dat het stotteren niet iets is om je voor te schamen, wat goed is voor het zelfvertrouwen.
• Wees geduldig. Maak de zinnen en woorden niet af voor je kindje. Neem de tijd om te luisteren en reageer op de inhoud, niet op de manier waarop je peuter het zegt.
• Wees zuinig met aanmoedigingen. Het is verleidelijk, maar probeer aanmoedigingen als ‘haal even diep adem’, ‘praat eens rustig’ of ‘zeg het nog eens’ voor je te houden. Je kind kan hierdoor het gevoel krijgen dat hij het niet goed doet.

Blijf niet rondlopen met je zorgen

Heb je het gevoel dat de spraakontwikkeling van je kind niet helemaal goed verloopt? Blijf niet rondlopen met je zorgen. Vul de Screeningslijst voor stotteren (SLS) in, vraag om advies bij het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) in jouw woonplaats of bezoek een logopedist.