Onrust in de wereld: hoe praat je met je kind over oorlog?

De belevingswereld van je kind

Met de komst van televisie en internet is de wereld een stuk kleiner dan vroeger. Is er onrust in de wereld, zoals (dreiging van) oorlog? Dan kan dit heel dichtbij komen wanneer je de televisie aanzet of door social media scrolt. Misschien merk je aan jezelf dat dit jou beïnvloedt. Je piekert er bijvoorbeeld over, slaapt slechter en hebt minder concentratie.

Ook op je kind kan deze onrust invloed hebben. Hoeveel invloed dit is en hoeveel je hiervan merkt, hangt af van de leeftijd van je kindje. Wil je weten hoe je het beste met je kind over oorlog en andere onrust kan praten? Dan is het belangrijk om te weten in welke fase van de ontwikkeling hij of zij zit. Hierdoor kan je aansluiten bij de belevingswereld van je kleine.

Je kind verwerkt emoties op een andere manier dan jij als volwassene. Ook beleeft je kindje de wereld op een andere manier dan jij. Hoe dit werkt en hoe je je kind hierbij kan helpen, hangt af van de leeftijd.

Over oorlog praten met je kind van 0 tot 2 jaar

Je baby of dreumes heeft nog weinig of geen besef van wat er in de wereld gebeurt. Het leven speelt zich vooral af in de veilige omgeving van jullie huis, op het kinderdagverblijf en bij familie of vriendjes. Wat daarbuiten gebeurt, heeft je kleine nog niet in de gaten.

Heb je een kindje jonger dan 2 jaar in huis? Zorg er dan voor dat deze niets meekrijgt van wat er gebeurt. Kijk bijvoorbeeld niet naar het journaal waar je kind bij is. Heftige beelden kunnen nog niet goed verwerkt worden, waardoor deze je kleine van slag kunnen maken.

Over oorlog praten met je kind van 2 tot 4 jaar

In de peuterleeftijd verandert de belevingswereld. Je kind krijgt meer mee van wat er in de buitenwereld gebeurt. Tegelijkertijd snapt je peuter veel van deze dingen nog niet. Daarom verzint je kindje hier oplossingen voor door de fantasie te gebruiken. Fantasie en werkelijkheid lopen dus door elkaar heen. Dit noem je magisch denken.

Deze nieuwe manier van denken is een belangrijke stap in de ontwikkeling, maar kan je peuter ook angstig maken. Je kind kan bijvoorbeeld denken dat ieder moment tanks de straat in kunnen rijden, of dat er soldaten onder het bed liggen. Ook kan het lastig zijn om je kind gerust te stellen. Wat ‘ver weg’ is, is namelijk nog lastig te begrijpen.

Zorg er daarom ook op deze leeftijd voor dat je kind geen heftige beelden te zien krijgt. Praat ook niet over oorlog waar je peuter bij is. Krijg je vragen over de onrust? Laat in je antwoord dan merken dat je kind veilig is. Bijvoorbeeld door te zeggen: “Jij en papa/mama zijn veilig, er kan hier niets ergs met ons gebeuren.” De veiligheid van jullie als gezin is namelijk het belangrijkst voor je kind.

Over oorlog praten met je kind van 4 tot 6 jaar

Vanaf 4 jaar krijgt je kind het verschil tussen fantasie en werkelijkheid steeds beter in de gaten. Hierdoor gaat je kindje nadenken over wat er zou kúnnen gebeuren. Dit kan voor angsten zorgen. Wat ver weg gebeurt, zou ook in de wereld van je kleuter kunnen gebeuren.

Om deze angsten niet te voeden, is het daarom belangrijk om je kleuter af te schermen van heftige beelden. Begin er niet uit jezelf over zolang je kleuter er niet over praat. Stelt je kindje vragen? Dan kan je vertellen dat er ver weg erge dingen gebeuren, maar dat de kans heel klein is dat er hier iets ergs gebeurt. Je kan het begrip ‘ver weg’ uitleggen door aan te geven dat het wel een paar dagen rijden is. Je kindje is dus veilig bij mama/papa.

Hoe omgaan met angstig gedrag?

Je kind is misschien nog niet zo ver in de taalontwikkeling dat hij of zij zich met woorden goed kan uitdrukken. Daarom merk je angstig gedrag misschien niet door wat je kind zegt, maar door wat je kind doet. Denk aan wakker worden uit nachtmerries, plotseling weer bedplassen of driftbuien.

Zie je dit gedrag bij je kind? Probeer dan te ontdekken wat de oorzaak is, maar maak er geen ‘zwaar’ gesprek van. Begin niet uit jezelf over oorlog of andere heftige dingen. Laat je kind weten dat het veilig is door begripvol te zijn, voor een herkenbaar en vertrouwd dagritme te zorgen en veel te knuffelen.

Tips om zelf met angstige gevoelens om te gaan

Merk je dat je zelf angstig bent door de situatie in de wereld? Misschien kunnen deze tips helpen.

• Zoek betrouwbare informatie. In tijden van onrust gaat er allerlei informatie rond. Deze informatie is niet altijd even betrouwbaar. Zorg er daarom voor dat je het bij één betrouwbare nieuwswebsite houdt, zoals die van de NOS.
• Neem een nieuwspauze. Wanneer je veel met het nieuws bezig bent, kan dit je onrustig maken. Merk je dat je steeds vaker het nieuws checkt en er angstig van wordt? Las dan een nieuwspauze in en sla het journaal en websites van kranten even over.
• Ga offline. Ook op social media kan je niet om heftige nieuwsberichten heen. Daarom kan het goed zijn voor je mentale gezondheid om ook hier een tijdje mee te stoppen. Ook kan je met jezelf afspreken om maar op een paar vaste momenten per dag in te loggen.
• Leid jezelf af. Wordt het nieuws je te veel? Zoek dan afleiding, zodat je je gedachten op iets anders kan richten. Ga bijvoorbeeld met je kind iets lekkers bakken of spelletjes doen. Ook tijd voor jezelf vrijmaken kan helpen, bijvoorbeeld door een uitgebreid bad te nemen of te gaan sporten.