Mijn peuter heeft last van nachtangst, wat nu?

Wat is nachtangst?

Nachtangst is een slaapprobleem dat vooral voorkomt bij peuters vanaf drie jaar en kinderen in de basisschoolleeftijd. De medische naam hiervoor is pavor nocturnus. ‘Nocturnus’ betekent nacht en ‘pavor’ betekent angst.

Als je peuter nachtangst heeft, gaat hij eerst gewoon slapen. De angst komt vooral voor als je kindje net slaapt, tot ongeveer drie uur na het inslapen. Vaak komt het steeds op hetzelfde tijdstip terug.

Ongeveer één op de vijftien tot dertig kinderen heeft wel eens last gehad van nachtangst, ook wel night terrors genoemd. Peuters hebben vaak last van aanvallen (één of meerdere keren per week), oudere kinderen meestal minder vaak (één of meerdere keren per maand).

Hoe ziet nachtangst eruit?

Als je kindje last heeft van nachtangst, krijgt hij in zijn slaap een aanval waarbij hij gaat gillen en hij angstig is. Het lijkt of je peuter wakker is, maar dat is niet zo. Soms kan je kindje zelfs (onverstaanbaar) gaan praten.

Tijdens een nachtangstaanval kan je kindje behoorlijk overstuur zijn en hard huilen. Het hart klopt vaak snel en je peuter kan een rood gezicht krijgen en zweten. Misschien gaat je kleine zelfs schoppen en slaan. Een aanval duurt meestal een paar minuten en niet langer dan een half uur.

Verschil met nachtmerries

Nachtangst is niet hetzelfde als een nachtmerrie. Als kinderen wakker worden uit een nachtmerrie weten ze vaak nog dat ze een enge droom gehad hebben. Ook weten ze hier vaak de volgende ochtend nog wat van. Bij nachtangst herinneren kinderen zich niets.

Meestal komen kinderen moeilijk in slaap na een nachtmerrie, omdat ze zich nog angstig voelen. Nachtmerries komen meestal voor in het tweede deel van de nacht. Als een kindje last heeft van een nachtmerrie, kan je hem meestal wel wakker maken. Nachtangst komt juist voor in het eerste deel van de nacht en na de aanval slapen kinderen direct rustig verder.

Oorzaak van nachtangst

De precieze oorzaak van nachtangst is niet bekend. Er wordt gedacht dat het ontstaat wanneer een deel van de hersenen uit een hele diepe slaap gewekt wordt, terwijl een ander deel van de hersenen blijft slapen. Wanneer de hersenen verder rijpen en er een goed slaappatroon wordt ontwikkeld, verdwijnen de night terrors vanzelf.

Sommige factoren kunnen nachtangst uitlokken. Denk bijvoorbeeld aan slaaptekort, koorts en spanningen.

Hoe ga je om met nachtangst?

Als je peuter last heeft van night terrors, kan je hem beter niet wakker maken. Voor jou als ouder kan dat lastig zijn. Het is natuurlijk niet fijn om je peuter zo te zien! Toch is dit het beste. Als je probeert je kindje wakker te maken of te troosten, zorgt dit ervoor dat je kindje minder makkelijk weer verder gaat slapen en langer last heeft van de aanval.

Het meest verstandige is om je kindje met rust laten. Zo kan hij zo snel mogelijk weer in de goede ‘slaapmodus’ komen. Na een paar minuten tot een half uur zal hij vanzelf weer rustig verder slapen. Vind je dit moeilijk? Ga dan rustig en stil naast je kindje zitten en praat op kalme toon tegen hem. Soms kan dit helpen om hem rustig te krijgen.

Probeer zelf altijd rustig te blijven. Als je dit lastig vindt, denk er dan aan dat je kindje morgen niets meer weet van de nachtangst.
Heeft je kindje er vaak last van? Zorg dan voor een extra veilige slaapomgeving, zodat hij zichzelf geen pijn kan doen. Vaste bedtijden en een vast slaapritueel kunnen soms helpen nachtangst te voorkomen.

Gaat nachtangst vanzelf over?

Night terrors zijn niet gevaarlijk en gaan vanzelf over als je kindje ouder wordt. Meestal verdwijnen de nachtangstaanvallen al als je kindje ongeveer vijf jaar oud is. Sommige kinderen die last hebben gehad van nachtangst gaan slaapwandelen als ze groter zijn.

Een regelmatige levensstijl aanhouden kan helpen om de night terrors te verminderen. Ook kan het helpen om je kindje in het half uur voor de nachtangst uit bed te halen, bijvoorbeeld om even naar de wc te gaan. Dit werkt natuurlijk alleen als je kindje er altijd op dezelfde tijd last van heeft.

Wanneer hulp zoeken?

Sommige kinderen hebben erg vaak of langdurig last van nachtangst. Als je je hier als ouder zorgen over maakt, neem dan altijd contact op met de huisarts. Deze kan dan met jullie kijken of het inderdaad om onschuldige nachtangst gaat.