Bedplassen: wat te doen als je peuter in bed plast

Wat is bedplassen?

De meeste kinderen worden ’s nachts zindelijk tussen de 3 en 7 jaar. Bij peuters is het dus helemaal niet gek als ze ’s nachts nog een luier dragen. We spreken daarom pas van ‘echt’ bedplassen als een kind van ouder dan 5 jaar het ‘s nachts niet droog houdt. Als er fysieke redenen zijn, zoals blaasontsteking of epilepsie, spreken we niet van ‘echt’ bedplassen.

Over het algemeen wordt je kindje vanzelf nachtzindelijk en verdwijnt daarmee het bedplassen. Het is heel goed mogelijk dat je peuter er simpelweg nog niet aan toe is om ook ’s nachts zindelijk te worden. Zelfs als hij overdag al wel zindelijk is. Voor een peuter is dat heel normaal. Soms vinden kinderen het zelf vervelend en geven ze dit ook aan. Dan kan het verstandig zijn om eens wat beter naar het bedplassen van je peuter te kijken.

Oorzaken van bedplassen

Je kindje plast in bed omdat de hersenen het signaal van een volle blaas nog niet omzetten naar een weksignaal. Met andere woorden: je kindje wordt niet wakker als hij aandrang heeft om te plassen.

Er zijn aanwijzingen dat bedplassen erfelijk kan zijn. Waren jij en/of je partner laat met ‘s nachts zindelijk worden? Dan is de kans groter dat je kindje ook wat meer tijd nodig heeft. Ook komt bedplassen twee keer zo vaak voor bij jongetjes als bij meisjes.

Over het algemeen zijn er geen fysieke problemen met kindjes die in bed plassen. In uitzonderlijke gevallen kan er wel sprake zijn van een lichamelijk probleem, zoals een verminderde blaascapaciteit. Als je kindje eerst droog was en ineens weer gaat bedplassen, kan dat een symptoom zijn van beginnende suikerziekte (diabetes). Ook is het mogelijk dat je kindje een hogere ‘wekdrempel’ heeft. Dat betekent dat hij niet zo makkelijk wakker wordt, dus ook niet van de aandrang om te plassen.

Tenslotte kunnen er psychische oorzaken zijn voor het bedplassen. Heeft je kindje een ingrijpende gebeurtenis meegemaakt, zoals een verhuizing of de geboorte van een broertje of zusje? Dan is de kans groter dat hij (weer) in zijn bed plast.

Als je vermoedt dat er een lichamelijke oorzaak bij jouw bedplasser speelt, neem dan contact op met het consultatiebureau of je huisarts.

Hoe ga je als ouder om met bedplassen?

Het kan heel frustrerend zijn als je kind in bed plast, zeker als hij al wat ouder is. Sommige ouders denken dat hun kind het expres doet, om aandacht te trekken of te treiteren. Dit is niet zo. Sterker nog: waarschijnlijk schaamt je kindje zich ervoor.

• Straf je kind niet. Je kindje plast niet expres in zijn bedje. Het proces van bedplassen is te ingewikkeld voor je peuter om opzettelijk te doen. Door te straffen maak je je kleine alleen maar nerveus, wat het bedplassen juist kan verergeren.
• Beloon je kind. Wees enthousiast en prijs je kind de hemel in als hij een nacht droog is gebleven. Je kan zijn droge nachten ook stimuleren door je complimenten te combineren met een beloningsysteem.
• Raak niet in de stress. Zeker als je kindje nog wat jonger is, komt het waarschijnlijk vanzelf goed. Leg niet teveel druk op de nachtzindelijkheid, dat werkt alleen maar averechts. Moedig je kind aan, maar wees niet teleurgesteld als jouw kleine wat langer nodig heeft om ook ’s nachts de lakens droog te houden.
• Laat je kindje helpen. Zorg dat je kleine zelf actief betrokken is bij het omgaan met bedplassen. Laat hem helpen het bed te verschonen.
• Geef uitleg. Praat met je kindje over het bedplassen. Vertel dat het niet erg is en dat je niet boos bent, maar dat het wel de bedoeling is om op de wc te plassen.
• Extra plassen. Laat je kleine voor het slapengaan nog een keertje extra naar de wc gaan. Zo gaat hij met een lege blaas naar bed, wat de kans op een droge nacht vergroot. Dit zorgt ervoor dat het zelfvertrouwen van je dromertje groeit.

Methodes om van bedplassen af te komen

De meeste kinderen leren vanzelf ‘s nachts zindelijk worden. Is je kindje 5 jaar of ouder en wil je jouw kleine toch een handje helpen, dan zijn er verschillende methodes om je peuter te helpen van het bedplassen af te komen.

Dit kan je doen als je kindje al een tijdje overdag zindelijk is zonder ongelukjes. De meeste kinderen zijn dan klaar om ook nachtzindelijkheid te trainen. Voor alle methodes geldt dat ze het beste werken als je kindje zelf gemotiveerd is om het bedplassen aan te pakken.

Opnemen

Het opnemen van je peuter is de eerste stap in de zindelijkheidstraining ’s nachts. Bij deze methode maak je ongeveer 2 tot 3 uur na het slapengaan je kindje wakker om te gaan plassen. Spreek van tevoren duidelijk af dat je hem wakker gaat maken.

Het is vaak even zoeken naar het juiste moment om je kleine wakker te maken. Het kan gebeuren dat je kindje na drie uur al nat is. Maak hem dan de volgende dag een kwartiertje eerder wakker en ga zo door tot je het moment hebt gevonden waarop de lakens nog droog zijn. Er zou wel minstens 1,5 uur tussen het slapengaan en het opnemen moeten zitten.

Motivatiemethode

Je kan je kindje extra motiveren om ‘s nachts zindelijk te worden door een beloningssysteem in te voeren. Maak of print bijvoorbeeld een mooie kalender. Koop daar een leuk stickervel bij. Elke keer dat je kleine zijn record heeft verbroken, mag hij een sticker plakken. Spreek van tevoren een passende beloning af. Zo kan je bij tien stickers een keer het lievelingseten van je kindje klaarmaken. Sommige ouders geven ook een klein cadeautje bij een bepaald aantal stickers.

Plaswekker

Als extra hulpmiddel kan je een plaswekker in huis halen. Dat is een speciaal broekje voor ‘s nachts, dat via een sensor verbonden is met een wekker. Als de sensor nat wordt, gaat er een alarm af. Hierdoor wordt je kindje wakker. Zo leert je peuter het gevoel van een volle blaas te koppelen aan een weksignaal.

De plaswekker is alleen effectief bij wat oudere kinderen (vanaf 7 jaar), omdat er best veel handelingen bij komen kijken. Het is mogelijk om deze methode bij jongere kindjes te gebruiken. Houd er dan wel rekening mee dat je kind (veel) meer begeleiding van je nodig zal hebben bij de training. Bij je peuter kan je er prima voor kiezen om nog even rustig af te wachten. Grote kans dat het bedplassen vanzelf overgaat!

Wil je meer weten over bedplassen en de verschillende methodes om je kindje te helpen ‘s nachts zindelijk te worden? Kijk dan ook eens op de website van het Kenniscentrum Bedplassen.