Luizen bij je kind: hoe kan je ze bestrijden en voorkomen?

Wat zijn luizen?

Luizen zijn parasieten die leven van het bloed van hun ‘gastheer’. Er zijn veel verschillende soorten luizen, maar de luis waar jij en je kindje het meest mee te maken krijgen, is de hoofdluis. Hoofdluizen houden van warme, harige plekjes en installeren zich het liefst op je hoofd. Hier klemmen ze zich vast aan je haren. Luizen zijn goede klimmers en verspreiden zich razendsnel van het ene naar het andere hoofd. Hoofdluizen zijn dan ook erg besmettelijk.

Hoewel luizen niet gevaarlijk zijn, kunnen ze wel erg vervelend zijn. Om te overleven, drinken ze namelijk bloed. Hierbij maken ze kleine wondjes in de hoofdhuid, waarna ze met hun speeksel het bloed dunner maken om te kunnen drinken. Het luizenspeeksel en de wondjes die zo ontstaan, kunnen hevige jeuk veroorzaken.

Hoofdluizen herkennen: hoe zien luizen eruit?

Luizen zijn kleine beestje van ongeveer 2 tot 4 millimeter groot. Ze zijn grijsblauw van kleur, maar kunnen roodbruin zijn als ze net gedronken hebben. Ze kunnen gemakkelijk van de ene naar de andere haar klimmen of lopen. Vliegen of springen kunnen ze niet. Ze zitten het liefst zo dicht mogelijk bij de hoofdhuid. Daar is de meeste warmte en is hun eten (bloed) altijd in de buurt.

Neten herkennen: hoe zien neten eruit?

Als je kind luizen heeft, is de kans groot dat er ook neten in zijn haar zitten. Je kan neten herkennen als grijswitte, doorzichtige of bruine puntjes van 0,5 tot 1 mm groot. Ze lijken erg op huidschilfertjes of roos. Schilfers vallen echter gemakkelijk uit het haar, neten niet. De moederluis plakt de eitjes stevig aan het haar vast, vlak bij de hoofdhuid. Hierdoor vallen de luizeneitjes er niet uit en is het lastiger om ze te verwijderen.

Hoe krijg je luizen?

Luizen verspreiden zich razendsnel. Ze lopen via de haren van het ene, naar het andere hoofd. Je kan alleen besmet worden wanneer je direct haar-op-haarcontact hebt met iemand die hoofdluizen heeft. Daarom heeft je kindje meer kans om besmet te worden. Tijdens het spelen of sporten zitten kinderen vaak dicht met hun hoofden bij elkaar. De kans dat hun haren elkaar raken, is daardoor groter. Hierdoor verspreiden luizen zich gemakkelijker op scholen, peuterspeelzalen, sportverenigingen, BSO’s en kinderopvangcentra.

Luizen bestrijden en behandelen

Zodra je merkt of ziet dat je kindje luizen heeft, is het belangrijk om ze zo snel mogelijk te bestrijden. Dit kan je op twee manieren doen: kammen met of zonder luizenshampoo. Licht daarnaast de school, (sport)vereniging, kinderopvang en andere clubjes waar je kind lid van is in. Het verstandig om alle gezinsleden te controleren op hoofdluizen en neten. Hoe sneller je het signaleert en aanpakt, hoe kleiner de kans op verspreiding.

Met een luizenkam

Je kan luizen het beste bestrijden door het haar van je kindje twee weken lang iedere dag te kammen met een luizenkam. Bij deze speciale kammetjes staan de tanden dichter bij elkaar, waardoor je de luizen zo uit het haar kamt. Je kan dit als volgt aanpakken:

1. Kam de klitten uit het haar van je kindje. Zo kan je de luizen er straks makkelijk uitkammen.
2. Maak het haar van je kindje nat. Hierdoor glijdt de luizenkam makkelijker door het haar. Je kan eventueel wat crèmespoeling gebruiken om het kammen nog makkelijker te maken.
3. Kam van de hoofdhuid tot de haarpunt. Veel luizen zitten dicht bij de hoofdhuid. Het is daarom belangrijk om vanaf de hoofdhuid helemaal naar beneden te kammen. Let er wel op dat je niet te hard met de kam op de hoofdhuid van je kleine drukt.
4. Pluk voor pluk. Ga systematisch te werk en kam het haar pluk voor pluk. Het is belangrijk dat je geen plek mist, zodat je zoveel mogelijk luizen meepakt.
5. Maak de kam schoon. Dit kan je doen met water en zeep. Was ook de crèmespoeling uit het haar van je kindje.

Herhaal het kamproces iedere dag, minstens twee weken lang.

Met luizenshampoo

Als alleen kammen niet werkt, kan je eventueel luizenshampoo gebruiken. Het blijft dan wel noodzakelijk om 2 weken lang iedere dag het haar te kammen, anders is het niet effectief. Een antihoofdluismiddel met dimethicon werkt het beste. Voor andere middelen kunnen luizen resistent worden, waardoor ze niet werkzaam zijn. Houd er rekening mee dat luizenshampoo bijwerkingen kan geven en stop met het gebruik als je merkt dat je kindje op het middel reageert.

Neten bestrijden

Met een luizenkam krijg je neten meestal niet uit het haar van je kindje. Luizeneitjes zijn namelijk een stuk kleiner en zitten goed vastgeplakt aan het haar. Je kan ze proberen te verwijderen met je nagels. Als dit niet werkt, kan je wat huis-tuin-en-keuken-azijn op de neten deppen. Hiermee week je de neten los, waarna je ze gemakkelijker kan verwijderen.

Je krijgt waarschijnlijk niet alle neten in één keer weg. Daarom is het belangrijk om het haar van je kindje twee weken te blijven kammen. Zo bestrijd je alle neten die nog uitkomen.

Luizen behandelen met warme lucht

Een nieuwe methode om luizen te bestrijden, is door middel van hete lucht. Hiermee droog je de beestjes uit, waarna ze uit het haar vallen. Deze behandeling is momenteel alleen beschikbaar via een professional.

Andere antiluismiddelen

Er zijn nog veel andere methoden en middelen om luizen te bestrijden op de markt. Het is echter niet raadzaam om deze nieuwe middeltjes te proberen. De effectiviteit hiervan is nooit bewezen en het is niet bekend of ze veilig zijn.

Luizen voorkomen

Luizen helemaal voorkomen is helaas niet mogelijk. Wel is het raadzaam om het hele gezin regelmatig op luizen te controleren. Controleer je kindje ongeveer eenmaal per maand na het haren wassen.

Controleren op luizen

Het controleren op luizen kan je als volgt aanpakken:

• Kam het haar van je kindje, alleen kijken is niet voldoende. Je kan het haar kammen als het droog of nat is.
• Kam het haar van je kindje boven een wit vel. Als je kindje luizen heeft, vallen ze op het papier en kan je ze goed zien.
• Kam het haar vanaf de hoofdhuid tot de haarpunt.
• Controleer extra goed achter de oren, in de nek en onder de pony.

Controleer je kindje wat vaker wanneer er hoofdluis heerst in de klas, op het kinderdagverblijf of een andere vereniging van je kindje. Of als je merkt dat je kindje vaak op zijn hoofd krabt.

Weetjes over luizen

Nog kort wat fabels en feiten.

• Het hebben van luizen heeft niets met hygiëne te maken. Hoofdluizen klimmen in alle haren waar ze kunnen overleven.
• Luizen kunnen niet overleven buiten de hoofdhuid. Het wassen of invriezen van kleding, beddengoed en knuffels is dus niet nodig.
• Met lang haar heb je meer kans op luizen. Niet omdat luizen een voorkeur voor lange haren hebben, maar omdat je met lang haar makkelijker in contact komt met haren van anderen.
• Hoofdluizen kunnen zich niet verspreiden via water. Ze overleven niet buiten de hoofdhuid en kunnen ook niet zwemmen. Je kan dus niet tijdens het zwemmen besmet worden, tenzij je haren in aanraking komen met de haren van iemand die besmet is.
• Luizen kunnen niet springen of vliegen. Je kan dus alleen besmet worden via direct haar-op-haarcontact met iemand die luizen heeft.
• Hoofdluizen leven alleen op het hoofd van een mens. Je kan ze dus niet overdragen op je huisdier of van je huisdier krijgen.