Moedermelk: 7 feiten over dit gouden goedje

1. Moedermelk is perfect afgestemd op je baby

Moedermelk past zich de hele tijd aan op wat je baby nodig heeft. Als het warm is in de zomer, wordt je melk vanzelf wateriger. Is je kindje ziek? Dan geef je antistoffen via je melk die je kleine helpen om beter te worden. En wanneer het avond wordt, zit er meer van het slaaphormoon melatonine in moedermelk. Daardoor valt je baby makkelijker in slaap.

Ook de hoeveelheid melk past zich aan op wat je baby nodig heeft. Vlak na de bevalling is de maag van je baby nog heel klein: ongeveer zo groot als een druif. Je maakt dan meestal ook nog niet zoveel melk aan. Toch is het mogelijk dat je al meer maakt dan je kindje drinkt. Daardoor kan je in het begin last hebben van stuwing.

Borstvoeding wordt geregeld door het spel van vraag en aanbod. Hoe meer je baby vraagt, hoe meer jij maakt. Na een tijdje raken jullie goed op elkaar afgestemd en komt hier een evenwicht in.

2. Moedermelk beschermt je baby

Moedermelk helpt je baby op verschillende manieren om gezond te blijven. Zo zitten er antistoffen in je melk, die je baby beschermen tegen ziekteverwekkers, zoals bacteriën. Het afweersysteem van je baby is zich nog aan het ontwikkelen. Deze extra hulptroepen zijn dus heel welkom vlak na de geboorte. Ook helpt moedermelk bij een goede ontwikkeling van het afweersysteem. Borstvoeding geven verkleint bijvoorbeeld de kans dat je kind later allergieën krijgt.

Naast antistoffen zitten er ook speciale koolhydraten in borstvoeding, genaamd oligosachariden. Deze koolhydraten worden niet door je baby gebruikt. Het is voedsel voor nuttige bacteriën in de darmen. De darmbacteriën beschermen je kindje tegen ziekmakende bacteriën. In moedermelk zelf zitten ook bacteriën. Ze komen via de melk in de darmen van je kindje terecht. Daar beschermen ze je baby tegen infecties en helpen ze bij het verteren van voedsel voor de rest van zijn leven.

3. In moedermelk zitten veel bijzondere stoffen die je niet kan namaken

In moedermelk zitten bijzondere ingrediënten, die niet kunstmatig na te maken zijn. Denk aan levende cellen, zoals witte bloedcellen. Deze helpen het afweersysteem van je baby door ziekteverwekkers op te ruimen. Ook stamcellen van jouw lichaam komen in borstvoeding terecht. Ze helpen bij het ontwikkelen van de organen van je kindje.

Hormonen zijn ook een belangrijk onderdeel van moedermelk. Het hormoon leptine zorgt er bijvoorbeeld voor dat je kindje zich tevreden voelt na het drinken. Er zitten ook hormonen in je melk die zorgen voor de aanmaak van rode bloedcellen en zelfs hormonen die jullie band versterken.

Dat je melk je baby helpt groeien wist je al. Maar wist je dat dit niet alleen komt doordat het de voeding voor je kindje is? Groeifactoren in borstvoeding helpen ook bij de groei. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat de darmen en het zenuwstelsel van je kleine zich verder ontwikkelen. Daarnaast helpen zogenaamde enzymen in je melk de darmen. Dit zijn een soort ‘hulpeiwitten’. Ze maken het verteren van melk makkelijker. Handig, want het verteringsstelsel van je baby is nog niet helemaal ontwikkeld.

4. Voeding kan de samenstelling van je melk veranderen

Wat jij eet kan soms invloed hebben op de inhoud van je melk. Dat verschilt sterk per voedingsstof. Op sommige voedingsstoffen heeft jouw dieet weinig invloed. Op andere wel, zoals vet. Het soort vet dat je eet bepaalt voor een deel wat voor vet er in je melk zit.

Ook stoffen die zorgen voor de geur en smaak van je eten kunnen in moedermelk terechtkomen. De smaak en geur van je melk kan daarom verschillen van dag tot dag. Eet je bijvoorbeeld veel knoflook? Dan kan ook je melk naar knoflook ruiken. Die mix van smaken en geuren heeft een bijkomend voordeel. Het kan ervoor zorgen dat je kindje later makkelijker went aan nieuwe smaken. Dat kan helpen als je baby begint met vast voedsel eten.

5. De samenstelling van moedermelk verandert over de tijd

Wat er in je melk zit, kan verschillen per tijdstip en zelfs binnen een voeding. Aan het begin van een voeding is moedermelk meestal waterig. In deze voormelk zit weinig vet en veel koolhydraten zoals lactose. Tijdens de voeding wordt je melk steeds dikker en zit er meer vet in. Deze achtermelk is heel goed om de honger te stillen.

Ook tijdens de dag verandert de hoeveelheid vet in moedermelk. Vetten zorgen voor 40 tot 55 procent van de calorieën in moedermelk. De hoeveelheid vet is op zijn hoogst aan het eind van de ochtend. ’s Nachts zit er minder vet in je melk. Ook de hoeveelheden van andere stoffen veranderen over de dag heen. Melatonine is hier een voorbeeld van.

Moedermelk verandert ook mee met je groeiende kindje. De moedermelk van je pasgeboren baby is heel anders dan de melk die je dreumes bij je drinkt. In de eerste moedermelk (colostrum) zit redelijk weinig vet en lactose vergeleken met latere melk. De hoeveelheid vet wordt over de maanden geleidelijk meer. De hoeveelheid eiwitten verandert ook. Deze neemt tussen de tweede en zevende maand af en verandert daarna nog weinig.

6. Moedermelk kan bloedingen helpen stoppen

Als je een wondje hebt, merk je misschien dat je daaraan wil likken. Dat is nuttig, omdat in speeksel een stof zit die zorgt dat het bloed stolt. Het wondje stopt daardoor sneller met bloeden.

In moedermelk zit diezelfde stof, maar wel tien tot vijftig keer zoveel. Heb je last van tepelkloven? Dan is het dus geen gek idee om een paar druppels moedermelk op je tepels smeren. Dit kan helpen bij de genezing.

7. Schadelijke stoffen kunnen in je melk terecht komen

Niet alleen stoffen uit je voeding kunnen in je melk terechtkomen. Ook schadelijke stoffen die jij binnenkrijgt, kan je via je melk aan je baby doorgeven. Zo kunnen bijvoorbeeld cafeïne, alcohol en sommige medicijnen in moedermelk komen. Het is daarom goed om niet te veel koffie te drinken en liever geen alcohol. Als je medicijnen nodig hebt, is het slim om aan je huisarts of apotheker te vertellen dat je borstvoeding geeft.

Bij roken kan nicotine in je melk terechtkomen. Daarnaast zijn kleine hoeveelheden schadelijke stoffen van bijvoorbeeld bestrijdingsmiddelen, luchtvervuiling en plastics in moedermelk gevonden. Toch is borstvoeding geven nog steeds de meest gezonde manier van voeden, ook als deze stoffen in je melk zitten. De voordelen zijn namelijk groter dan dit kleine nadeel.