Pasgeboren baby: het eerste uur met je kindje

Het belang van het eerste uur

Gelijk na je bevalling wordt je baby op je blote borst of buik gelegd. Als jouw gezondheid en die van je kindje het toestaan, blijft hij daar in ieder geval het eerste uur liggen. Dit huid-op-huidcontact is heel waardevol. Het houdt je kleine warm, verlaagt stress en vormt de basis voor de hechting tussen jou en je baby.

Jij, je partner en je baby kunnen elkaar zo rustig leren kennen. Eindelijk kunnen jullie het uiterlijk van je kindje bewonderen. Als je baby een beetje tot rust is gekomen, gaat hij zelf op zoek naar je tepel. Dit gebeurt dankzij zijn zoekreflex en zuigreflex. Je kleine wonder drinkt dus al gelijk in het eerste uur aan de borst. Geef je liever flesvoeding, dan wordt het eerste flesje ook tijdens dit huid-op-huidcontact gegeven.

Als het anders loopt…

Lukt het door een complicatie bij jou of je kindje niet om het eerste uur huid-op-huid met elkaar door te brengen? Dan kan je dit later inhalen. Ben jij vlak na de bevalling niet gelijk bij je baby vanwege medische redenen, dan kan je baby het eerste uur bij je partner op de borst.

Wanneer je via een keizersnede bent bevallen, is het vaak ook mogelijk om direct je baby op je borst te krijgen. Terwijl jij wordt gehecht kan je baby bij jou tot rust komen en wennen aan zijn nieuwe omgeving.

Het lijfje van je pasgeboren baby in het eerste uur

Zodra je kindje jouw veilige baarmoeder verlaat, moet hij zich aanpassen aan het leven in de buitenwereld. In zijn lijf vinden direct een aantal veranderingen plaats die dit mogelijk maken.

Longen

In jouw buik krijgt je kindje zuurstof binnen via de navelstreng. Zijn longen hoeven hier nog niks voor te doen. Ze zijn gevuld met vocht en nog niet volledig ontplooid. Dit vocht wordt tijdens de uitdrijvingsfase al gedeeltelijk weggestuwd. Direct na de geboorte ontplooien de longen zich na een paar diepe ademteugen (meestal door huilen) van je baby.

Door het ademen wordt de rest van het vocht weg geperst. Ook verhoogt het zuurstofgehalte in het bloed van je baby, waardoor hij mooi roze kleurt. De longen werken nu, maar rijpen daarna nog verder uit.

Hart en bloedsomloop

De bloedsomloop van een foetus verschilt op een aantal punten van die van je pasgeboren baby. Dit komt doordat de zuurstofuitwisseling nog niet via zijn eigen longen gaat, maar via de placenta.

Vóór de geboorte is er een open verbinding tussen de longslagader en de lichaamsslagader (aorta), de zogeheten ductus arteriosus. Daarnaast zit er een opening in de wand van de twee boezems van het hart, het foramen ovale. Deze openingen maken een goede foetale bloedsomloop mogelijk.

Zodra je baby geboren is en de longen zich ontplooien, veranderen de drukken binnen de bloedsomloop van je baby. Hierdoor klappen de twee verbindingen dicht. Het duurt wel wat langer totdat deze openingen volledig dichtgegroeid zijn. Na het dichtklappen van deze verbindingen heeft je baby een bloedsomloop die aangepast is op het leven buiten jouw baarmoeder.

Spierspanning

De spanning in de spieren van je baby is na de geboorte hoog. Dit is normaal, het komt door de stress van de bevalling. Je baby ligt met zijn armen en benen stevig opgetrokken bij je op de borst. De grijpreflex, waarbij je kindje zijn handje sluit als jij met je vinger zijn handpalm aanraakt, is gelijk aanwezig. Jouw nabijheid en warmte helpen je baby te ontspannen.

Zintuigen

De eerste kennismaking met de buitenwereld is een circus van prikkels voor je pasgeboren baby. In je buik werden licht en geluid gedempt. Hij moet dus wennen aan het felle licht en harde geluiden. Het gehoor van je kindje is al goed ontwikkeld, dus hij kan schrikken van harde geluiden. De reukzin van je kleine is ook al scherp, waardoor hij jouw geur feilloos herkent.

De ogen van je baby moeten zich nog ontwikkelen voordat ze kunnen zien zoals jij. Op dit moment ziet je baby alleen scherp tot een afstand van 25 centimeter. Jou kan hij dus prima zien als hij op je borst ligt.

Temperatuur

In je baarmoeder was het lekker warm, dus hoefde je baby zijn temperatuur nog niet zelf te reguleren. Na de bevalling is de kou van de buitenwereld een hele schok. Dit is dan ook één van de prikkels die hem doen huilen.

Na de geboorte koelt je kindje af, omdat hij meer warmte verliest dan hij zelf kan produceren. Om de afkoeling te beperken wordt hij goed afgedroogd, in warme doeken gewikkeld en krijgt hij een babymutsje op. De warmte van jouw lichaam helpt ook goed tegen het afkoelen.

Jij het eerste uur

Ook in jouw lijf gebeurt het een en ander in het eerste uur. Jouw lichaam past zich direct weer aan de nieuwe situatie zonder baby in je buik aan.

Je baarmoeder

Je verliest ongeveer een halve liter bloed en je baarmoeder verandert direct van vorm. Tijdens en na de bevalling maakt je lichaam het hormoon oxytocine aan. Dit stofje zorgt tijdens de bevalling, maar ook daarna, voor het samentrekken van je baarmoeder (weeën).

Na de geboorte voel je dit als lichte naweeën. Deze beperken het bloedverlies, doordat de bloedvaten die met de placenta verbonden waren hierbij dichtgedrukt worden. Daarnaast slinkt je baarmoeder door deze samentrekkingen weer tot normale proporties.

Je verloskundige controleert het eerste uur een paar keer of dit gebeurt door af en toe op je buik te drukken. Als het goed is, voelt ze je baarmoeder als een harde bal ter hoogte van je navel. De eerste 48 uur na je bevalling kan je nog last hebben van naweeën.

Nageboorte placenta

De naweeën zorgen ook voor de nageboorte van de placenta. Na het doorknippen van de navelstreng, kan de placenta geboren worden. Meestal gebeurt dit binnen een half uur na de geboorte van je baby.

Je verloskundige controleert of de placenta losligt en houdt de navelstreng vast. Ze vraagt je om even mee te persen, soms geeft ze wat tegendruk op je buik. Meestal komt de placenta dan gemakkelijk naar buiten. Dit kan je als een lichte wee voelen. Lukt de nageboorte van de placenta niet op deze manier, dan wordt deze operatief losgemaakt op de operatiekamer.

Wond hechten

Als je een episiotomie (‘knip’) hebt gehad tijdens de bevalling, of uitgescheurd bent, hecht de verloskundige je in het eerste uur ter plekke. Bij een totaalruptuur moet dit op de operatiekamer gebeuren. Dit komt gelukkig slechts bij 2% van de vrouwen voor.

De eerste borstvoeding

Wanneer je pasgeboren baby op zoek gaat naar je tepel en eraan zuigt, zorgt dit opnieuw voor een boost oxytocine. Dit stimuleert de toeschietreflex. De moedermelk in je borsten begint nu naar je tepel te stromen en je baby kan zijn eerste moedermelk drinken.

Wat gebeurt er nog meer het eerste uur?

Terwijl jij geniet van je eerste ontmoeting met je pasgeboren baby, laat je verloskundige of gynaecoloog je zoveel mogelijk met rust. Toch zijn er een aantal dingen die moeten gebeuren in die eerste zestig minuten.

Apgar-score

Na je bevalling onderwerpt de verloskundige, gynaecoloog of kinderarts je baby gelijk aan een snelle controle van zijn gezondheid. Dit gebeurt door middel van de Apgar-score 1, 5 en 10 minuten na de geboorte. Er wordt gekeken naar zijn ademhaling, hartslag, spierspanning, kleur en zijn reactie op prikkels. De test geeft een indruk van de toestand van je kindje.

Navelstreng doorknippen

De geboorte en de veranderingen in de bloedsomloop zorgen ervoor dat de navelstreng overbodig wordt. Wanneer de verloskundige de hartslag van je baby niet meer in de navelstreng voelt kloppen, klemt ze deze af. De navelstreng kan nu doorgeknipt worden. Meestal is dit een mooi moment voor je partner.

Vitamine K

Je pasgeboren baby krijgt na de bevalling vitamine K van de verloskundige. Dit geeft ze in zijn mondje met een klein pipetje of spuitje. Vitamine K is belangrijk voor een goede bloedstolling. Je baby gaat pas vanaf 3 maanden zelf vitamine K aanmaken in zijn darmen. Tot die tijd heeft hij extra vitamine K nodig.

Je pasgeboren baby dichtbij

Voor je pasgeboren baby is de grote buitenwereld behoorlijk indrukwekkend en best eng. Hij is graag dichtbij jou en je partner, want daar voelt hij zich geborgen en veilig. Door je kleine dichtbij je te houden, komt bij hem ook het knuffelhormoon oxytocine vrij. Dit stimuleert zijn hersenontwikkeling en zorgt voor een geluksgevoel tijdens het knuffelen. Zowel bij hem als bij jullie.