De hielprik bij je pasgeboren baby: een zinvol vroeg onderzoek

Waarom een hielprik?

De hielprik is een screeningstest voor baby’s. Dit betekent dat alle pasgeboren baby’s in Nederland dit onderzoek krijgen aangeboden. De hielprik is vrijwillig en je bent dus niet verplicht hieraan mee te werken. Toch is het voor de gezondheid van je baby aan te raden om de test af te laten nemen. Met dit bloedonderzoek kan namelijk worden onderzocht of je kindje een zeldzame erfelijke ziekte heeft.

Deze ziektes zijn niet te genezen, maar wel goed te behandelen. Als zo’n ziekte vroeg wordt vastgesteld, kunnen artsen op tijd starten met de behandeling. Dit kan de schade en gevolgen van zo’n aandoening zo klein mogelijk maken voor je baby.

Het bloed uit de hielprik wordt onderzocht op een schildklierziekte, bijnierziekte, sikkelcelziekte, taaislijmziekte en een aantal stofwisselingsziektes. Het RIVM biedt informatie over de ziektes die opgespoord kunnen worden met de hielprik.

Uitbreiding hielprik

In de komende jaren wordt het aantal ziektes waarop getest wordt in de hielprik verder uitgebreid. Het doel is om tot 2023 nog meer zeldzame aandoeningen op te nemen in de test. Zo wordt in januari 2021 de zeldzame immuunziekte SCID voor alle baby’s toegevoegd aan de test. Ook de ernstige spierziekte SMA wordt in de toekomst toegevoegd aan de hielprik.

Wanneer moet de test afgenomen worden?

Om de ziektes zo vroeg mogelijk op te sporen, wordt de hielprik drie tot zeven dagen na de geboorte afgenomen.

Wat moet jij voor de hielprik regelen?

Meestal hoef je helemaal niets te doen. Het consultatiebureau krijgt een melding als je de geboorteaangifte van je baby hebt gedaan bij de burgerlijke stand. Een medewerker van de thuiszorg, de GGD of je verloskundige komt daarna bij je thuis. Soms nemen ze eerst contact met je op om een afspraak te maken. Als je baby nog in het ziekenhuis ligt, wordt de test daar afgenomen.

Is er zeven dagen na de geboorte van je kindje nog steeds geen hielprik afgenomen? Neem dan contact op met de Dienst Vaccinvoorziening en Preventieprogramma’s (DVP) in jouw regio.

Er zijn geen kosten verbonden aan de hielprik.

Hoe gaat de hielprik in zijn werk?

De persoon die de test komt afnemen, heeft een prikapparaatje bij zich en een hielprikkaart. Het voetje van je baby moet iets warm zijn voor een goede bloeddoorstroming. Na een prikje in de hiel wordt het bloed op speciaal vloeipapier (op de hielprikkaart) gedaan.

Het kaartje met het hielbloed wordt opgestuurd naar het laboratorium en onderzocht. Daarna wordt het hielprikbloed bewaard voor anoniem wetenschappelijk onderzoek. Als later blijkt dat er persoonlijke gegevens nodig zijn voor een onderzoek, vragen onderzoekers je hier altijd schriftelijk toestemming voor. Wil je liever niet dat het hielprikbloed voor anoniem wetenschappelijk onderzoek wordt bewaard? Geef dit dan door aan degene die de hielprik afneemt.

Alle hielprikkaarten worden minimaal een jaar bewaard in het laboratorium. Zo kunnen ze opnieuw onderzocht worden in het geval van een laboratoriumfout. Daarna worden de kaarten vier jaar bewaard bij het RIVM. Jaarlijks vernietigt het RIVM in januari de kaarten die vijf jaar oud zijn.

Uitslag en betrouwbaarheid

Je krijgt altijd bericht van de uitslag. Als er niks zorgelijks wordt gevonden, krijg je binnen vijf weken een brief met de uitslag.

Als er wel iets wordt gevonden, hoor je dit zo snel mogelijk van je huisarts. Soms is een tweede hielprik nodig, omdat de uitslag niet duidelijk is of omdat er te weinig bloed is afgenomen. Is de uitslag van de hielprik niet goed? Dan verwijst de huisarts je baby door naar het ziekenhuis voor vervolgonderzoek. Daar bekijken de artsen of je baby inderdaad een ernstige erfelijke ziekte heeft.

De hielprik is dus niet 100% betrouwbaar. Daarom is bij een afwijkende uitslag altijd vervolgonderzoek nodig.

Doet het pijn bij je baby?

Helaas kan de hielprik even vervelend zijn voor je baby. In de hiel zijn de bloedvaten het makkelijkst te vinden. Dit komt doordat de hiel een van de best doorbloede plekken in het lichaam is. Daarom wordt het bloed bij de hiel geprikt. Helemaal pijnloos is een prikje nooit, maar het is gelukkig snel gebeurd. Je baby zal zich gauw weer fijn voelen als jij hem troost.

Het RIVM biedt meer informatie over de hielprik. Op de website vind je ook een korte video over de hielprik bij ouders thuis.

Bron hoofdfoto: VKS