Verstikking: dit eten vormt een risico voor je kind

Vader en baby eten samen blauwe bessen, waarbij risico op verstikking bestaat

Het is je ergste nachtmerrie: je kind zien stikken. Toch gebeurt het een aantal keer per jaar in Nederland dat een kind in voedsel of een voorwerp stikt. Gelukkig kan je zelf veel doen om het risico op verstikking zo klein mogelijk te maken. Welk eten vormt een risico en wat kan je doen om verstikking te voorkomen?

Verstikking bij jonge kinderen

Verstikking is de grootste oorzaak van het overlijden van kinderen jonger dan 4 jaar. Zij hebben een hoger risico om zich te verslikken, doordat hun mondmotoriek nog niet optimaal werkt. Je kindje moet nog leren om zijn mond-, keel-, en tongspieren volledig te coördineren. Ook de slikreflex is nog in ontwikkeling. Pas vanaf 5 jaar is dit volledig ontwikkeld en kan je kind zijn slik- en kauwtechniek goed controleren.

In samenwerking met EHBO Bureau

Hoe zorg je dat je weet wat je moet doen als je kind stikt?

Als je kindje stikt, is dat behoorlijk eng. Door een EHBO-cursus weet je wat je moet doen en blijf je kalm. Zo kan je je kleine beter helpen. Ben je aanvullend verzekerd? Dan krijg je vaak (een deel van) de kosten vergoed!

Meer over EHBO-cursussen

Verschil verstikking verslikking

Verslikking en verstikking lijken op elkaar, maar zijn niet hetzelfde. Wanneer een kind zich verslikt, kan hij nog functioneel hoesten. Door hevig hoesten werkt hij datgene waarin hij zich verslikt meestal naar buiten. Het ziet er niet fijn uit, maar dit is niet levensbedreigend. Er gaat nog altijd lucht in en uit. Verslikken komt regelmatig voor als je baby net leert eten. Je schrikt ervan, maar het is ook een goed teken. Het betekent namelijk dat zijn kokhalsreflex goed werkt.

Bij verstikking is er wel een ernstig probleem: er gaat geen lucht meer in en uit. De luchtpijp is afgesloten. Je kind hoest heel zacht of niet meer, raakt benauwd en loopt blauw of rood aan. Als dit na enkele seconden niet beter wordt, is het tijd om eerste hulp te verlenen.

Eten met vergroot risico op verstikking

Doordat de je kindje zijn mondspieren nog niet volledig beheerst, vormen sommige voedingsmiddelen een extra risico. Met name alles wat rond en glad is, kan gemakkelijk de luchtpijp inschieten en vast komen te zitten.

Ook zacht, vervormbaar eten, zoals knakworst of spekjes, kan in de luchtpijp vastgeklemd raken. De luchtpijp van jonge kinderen is nog erg smal, ongeveer zo dik als je pink. Als hier een rond stukje knakworst inschiet, dan wordt de luchtpijp al gauw totaal afgesloten.

Bij de volgende producten moet je extra alert zijn. Door de bijbehorende adviezen toe te passen, kan je het risico op verstikking grotendeels wegnemen.

Voedingsmiddel	Wat te doen?
Cherrytomaatjes	Snijd in vieren
Druiven	Snijd in de lengte in vieren
Blauwe bessen	Snijd in tweeën en de grotere in vieren
Hele noten	Hak fijn en vermeng door het eten
(Rauwe) wortels	Snijd in dunne plakjes en snijd deze in vieren
(Knak)worsten	Snijd in de lengte doormidden en verdeel ze in stukjes van één centimeter
Appels	Snijd de partjes in smalle schijfjes of rasp ze
Kleine harde snoepjes	Geef dit niet, het is geen geschikt snoepgoed voor baby’s en peuters
Marshmallows	Geef dit liever niet, het is erg vervormbaar en heeft een onveilig formaat
Lolly’s	Geef dit bij voorkeur niet, dit is onveilig snoepgoed voor jonge kinderen
Honden- en kattenbrokjes	Houd je kind in het oog als je huisdier eet en haal het bakje gelijk weer weg zodra je huisdier uitgegeten is
M&M’s en Smarties	Geef dit niet, het heeft een onveilige vorm en het oppervlak is glad
Popcorn	Geef dit niet, het is droog of plakkerig en daardoor lastig voedsel voor kleine kinderen

Voedingsmiddel	Wat te doen?
Cherrytomaatjes	Snijd in vieren
Druiven	Snijd in de lengte in vieren
Blauwe bessen	Snijd in tweeën en de grotere in vieren
Hele noten	Hak fijn en vermeng door het eten
(Rauwe) wortels	Snijd in dunne plakjes en snijd deze in vieren
(Knak)worsten	Snijd in de lengte doormidden en verdeel ze in stukjes van één centimeter
Appels	Snijd de partjes in smalle schijfjes of rasp ze
Kleine harde snoepjes	Geef dit niet, het is geen geschikt snoepgoed voor baby’s en peuters
Marshmallows	Geef dit liever niet, het is erg vervormbaar en heeft een onveilig formaat
Lolly’s	Geef dit bij voorkeur niet, dit is onveilig snoepgoed voor jonge kinderen
Honden- en kattenbrokjes	Houd je kind in het oog als je huisdier eet en haal het bakje gelijk weer weg zodra je huisdier uitgegeten is
M&M’s en Smarties	Geef dit niet, het heeft een onveilige vorm en het oppervlak is glad
Popcorn	Geef dit niet, het is droog of plakkerig en daardoor lastig voedsel voor kleine kinderen

Verstikking door voedsel voorkomen

Je kan zelf een hoop doen om verslikking en verstikking te voorkomen. Met de volgende eenvoudige maatregelen maak je de kans dat het gebeurt een heel stuk kleiner.

Snijd voedsel klein. Ook voedsel dat geen ronde vorm heeft kan, in mindere mate, tot verslikking en verstikking leiden. Denk bijvoorbeeld aan taaie broodkorsten, pannenkoeken of stug vlees. Snijd deze in kleine (driehoekvormige) stukken om verstikking te voorkomen.
Eet met aandacht. Zorg ervoor dat je kind rustig zit en de aandacht bij het eten heeft. Dan is hij bewuster bezig met zijn mondmotoriek en is de kans minder groot dat voedsel zijn luchtpijp in schiet. Rennend, spelend of liggend eten is niet verstandig.
Blijf bij je kindje tijdens het eten. Dan kan je erop toezien dat hij niet te veel tegelijk in zijn mond stopt en ben je er direct bij als hij hulp nodig heeft.
Spoor pitjes op. Eet je kindje graag mandarijnen? Houd de partjes tegen het licht om eventuele pitjes op te sporen. Snijd ze er vervolgens uit met een aardappelschilmesje. Grotere partjes kan je het beste in tweeën snijden.
Niet praten met volle mond. Het is niet alleen netjes, maar ook veiliger om je kind te leren dat je niet met een volle mond praat. Het verkleint de kans op verslikking omdat de mondmotoriek dan niet twee dingen tegelijkertijd hoeft te doen.

Eten met risico op verstikking in vieren gesneden — Snijd rond, glad voedsel altijd in vieren

Geen eten, wel risicovol

Verstikking komt niet altijd door voedsel. Ook kleine voorwerpen kunnen de oorzaak zijn. Houd onderstaande voorwerpen uit de buurt van je kindje.

Knikkers
Knoopcelbatterijen (tape batterijklepjes aan de apparaten vast)
Kleine onderdelen van speelgoed (van oudere kinderen in huis)
Muntjes
Paperclips
Punaises
Niet opgeblazen ballonnen of restjes van geknapte ballonnen
Schelpen
Stuiterballen
Knopen

Als je kind toch dreigt te stikken

Als het mis lijkt te gaan, is het allerbelangrijkste dat je probeert rustig te blijven. Dan lukt het om helder na te denken en de juiste hulp te verlenen. Bel vervolgens direct 112. Niet alleen wordt er een ambulance jouw kant opgestuurd, degene die je aan de lijn hebt, kan je ook adviseren wat te doen.

Het is aan te raden om een EHBO-cursus gericht op baby en kind te volgen. Eerste hulp bij verstikking bij baby’s en kinderen verloopt namelijk net wat anders dan bij volwassenen.

Een baby kan je op zijn buik op je onderarm leggen terwijl je hem ondersteunt. Je arm kan je laten rusten op je bovenbeen. Vervolgens kan je door middel van klappen tussen de schouderbladen of borstcompressies het vastzittende voorwerp eruit proberen te drukken. Een wat ouder kind kan je over je knie leggen.

Lukt dit niet en raakt het kind bewusteloos, dan moet je gaan reanimeren. Ook dit verloopt iets anders bij jonge kinderen.
Bekijk hier het uitgebreide stappenplan dat je kan doorlopen bij verstikking>>

Auteur Lauri Hanewinckel