EHBO bij baby’s en kinderen: dit moet iedere ouder weten

Veel voorkomende ongevallen bij baby’s en kleine kinderen zijn verwondingen als gevolg van vallen. Maar ook brandwonden, verslikking en zelfs vergiftiging. De meeste ongelukken komen bij jonge kinderen (0 tot 4 jaar) voor in en om het huis. 140.000 kinderen belanden jaarlijks bij de Spoedeisende Hulp nadat ze thuis een ongeluk hebben gehad.

Voorkomen is beter dan genezen

Als ouder kan je het nodige doen om vervelende ongelukken te voorkomen. Hoewel sommige dingen vanzelfsprekend lijken, is het handig om jezelf af te vragen of je voldoende rekening houdt met onder andere:

• Schoonmaakmiddelen: staan deze veilig buiten bereik van kinderhandjes, of liggen er toch ergens een paar rondslingerende vaatwastabletten?
• Medicijnen: heb je deze goed opgeborgen of zit er misschien nog een doosje in je tas die op de grond staat?
• Geld: zitten al je muntjes in je portemonnee, of liggen deze ook weleens op het kastje naast de bank?
• Snoeren en stopcontacten: zijn alle snoeren netjes weggewerkt en zijn je stopcontacten beveiligd?
• Hete voorwerpen en vuur: houd rekening met dingen als het strijkijzer, een pan op het vuur en hete vloeistoffen zoals koffie en thee. Denk hierbij ook aan een mok die op de rand van de tafel staat of op een tafelkleed waar je kindje aan kan trekken. Kook zoveel mogelijk op de achterste pitjes en draai de steel van de pan naar achter.
• Scherpe voorwerpen: liggen alle messen en scharen veilig in de hoogst mogelijke keukenlade? Zijn alle spijkers, schroevendraaiers, stanley- en/of zakmessen opgeborgen in een goed afgesloten kluskoffer? Denk ook aan de scherpe tafelpunten, doe hier eventueel tafelhoekjes op. Kindersloten op lades en deuren zijn ook een goede optie.

Vergeet niet dat je kindje steeds makkelijker bij meer plekken in huis kan komen als hij ouder wordt. Bijvoorbeeld als hij leert kruipen, zichzelf kan optrekken of leert staan.

Basis EHBO

Gaat er thuis of op straat iets mis met jouw kind of dat van een ander? Dan is het handig als je zelf eerste hulp kan verlenen. Denk daarbij eerst aan de volgende dingen:

• Raak niet in paniek, want je kindje zal dat overnemen. Blijf dus zelf rustig, zodat je kindje ook rustig blijft.
• Voorkom onnodige evacuatie: verplaats het kind alleen bij direct gevaar, omdat je de verwondingen kan verergeren bij verplaatsing.
• Loop de eerste vier stappen van EHBO af:
  1. Zorg voor veiligheid: niet alleen voor het kind, maar ook voor jezelf!
  2. Beoordeel de toestand van het kind. Controleer daarvoor de drie belangrijkste lichaamsfuncties: het bewustzijn, de ademhaling en daarmee de hartslag en bloedsomloop. Dit worden de vitale functies genoemd.
  3. Waarschuw de hulpdiensten, en vertel hen in welke toestand het kindje verkeert en wat de (geschatte) leeftijd is.
  4. Verleen eerste hulp

Wat is er gebeurd?

Als je zelf niet bij het ongeluk bent geweest, kan het bij baby’s en kleine kinderen lastig zijn om erachter te komen wat er gebeurd is en hoe het kindje er aan toe is. Ze kunnen het nog niet (duidelijk) vertellen. Let daarom goed op symptomen die je ziet, zoals de kleur van het kindje en zijn houding. Is hij wel of niet alert, ligt zijn lichaam in een vreemde vorm? Check in ieder geval altijd eerst de drie vitale functies. Dit is belangrijk, want zodra één van deze functies is verstoord, is het kind in levensgevaar.

Na het bewustzijn, de ademhaling en daarmee de bloedsomloop, wordt de lichaamstemperatuur vaak als een vierde vitale functie beschouwd. Een te grote stijging of daling van de lichaamstemperatuur kan namelijk leiden tot problemen van de drie vitale functies.

Het controleren van het bewustzijn

Voor het controleren van het bewustzijn, ga je na of het kindje reageert op prikkels. Spreek het kind aan en schudt zachtjes met de schouders. Reageert het kindje niet, dan is hij bewusteloos. Je moet 112 bellen en snel overgaan op het controleren van de ademhaling. Roep indien mogelijk om hulp van andere mensen. Zij kunnen ook 112 bellen en een AED halen, terwijl jij het kind helpt.

Het controleren van de ademhaling

Nadat je 112 hebt gebeld, open je de luchtweg van het kindje door middel van de ‘kinlift’: je legt je hand op zijn voorhoofd, je wijsvinger onder de kin en tilt de kaak omhoog. Zorg ervoor dat het hoofdje met de neus recht omhoog blijft liggen en niet achterover kantelt.

Hierna kan je de ademhaling van het kindje controleren door 10 seconden goed te luisteren, kijken en voelen. Breng je oor bij de neus van het slachtoffer, terwijl je ogen op zijn borst gericht zijn. Luister naar de mond en neus en ga na of het kindje moeite heeft met ademhalen of een vreemd geluid maakt, zoals piepen bij het ademen. Houd ook in de gaten of je de ademhaling tegen je wang voelt.

Kijk tegelijkertijd naar de borst-buikovergang. In deze 10 seconden moet je bij een baby of een klein kind zo’n twee tot vier ademhalingen zien. Heb je te weinig ademhalingen opgemerkt of twijfel je? Zie het dan als een abnormale ademhaling. Dan moet je gaan reanimeren.

Het controleren van de bloedsomloop (circulatie)

Als de bloedsomloop niet meer werkt, noem je dat een circulatiestilstand. Het bloed stroomt niet meer en dit is levensbedreigend. Het controleren van de hartslag wordt alleen niet meer gedaan. Het is namelijk erg moeilijk te beoordelen in een stressvolle situatie. Ook gaat hiermee kostbare tijd verloren. We spreken bij kinderen van een circulatiestilstand als de ademhaling afwezig of abnormaal is.

Bij een circulatiestilstand moet de ademhaling en bloedsomloop zo snel mogelijk weer op gang gebracht worden. Dit betekent dat je moet starten met reanimeren, eventueel met behulp van een AED als die in de buurt is.

Welke eerste hulp moet ik verlenen?

Welke hulp je moet geven, is afhankelijk van de toestand van het kind. Waar je altijd mee begint, is de hulpdiensten waarschuwen. 112 bij acuut en levensbedreigend gevaar en de huisarts bij een situatie die niet acuut is. De meeste (kleine) verwondingen kan de huisarts behandelen. Behandelt de huisarts de wonden niet zelf, dan word je naar de Spoedeisende Hulp gestuurd.

Cursus EHBO bij baby’s en kinderen

Wil je echt goed voorbereid zijn op het geven van eerste hulp bij je kindje? Dan is het aan te raden om een cursus EHBO te volgen. Er worden cursussen speciaal voor EHBO bij baby’s en kinderen gegeven. Deze kan je thuis volgen via het EHBO Bureau. Wij helpen je vast op weg door uit te leggen wat je moet doen bij verslikking/verstikking en hoe je kan reanimeren en een AED kan gebruiken.