De pil als anticonceptie: wat zijn de voor- en nadelen?

Wat is de anticonceptiepil?

De pil bestaat uit één of meer hormonen en is het meest gebruikte anticonceptiemiddel onder (jonge) vrouwen. Dit komt onder meer door de hoge betrouwbaarheid en multifunctionaliteit. Zo beschermt de pil in 99,5% van de gevallen tegen een zwangerschap, reguleert hij je menstruatie en kan hij een uitkomst zijn bij een onregelmatige en pijnlijke menstruatiecyclus.

Hoe werkt de pil precies?

De werkzame stoffen in de anticonceptiepil lijken op de lichaamseigen hormonen die je eierstokken aanmaken: progesteron en oestrogeen. Waar jouw eigen hormonen juist een zwangerschap voorbereiden, zorgen de stoffen in de pil ervoor dat een conceptie of innesteling van een bevruchte eicel bijna onmogelijk wordt. Dit komt doordat de doseringen in de pil anders zijn dan de normale hoeveelheden progesteron en oestrogeen in jouw lichaam. Je menstruatiecyclus wordt als het ware ‘kunstmatig’ overgenomen door de pil. Door de uitgebalanceerde hoeveelheid hormonen treden de volgende drie effecten op:

• De groei van een eicel wordt geremd, waardoor er geen eisprong plaatsvindt.
• Het slijm bij de baarmoedermond wordt dik en stug, zodat sperma de baarmoeder niet kan binnendringen.
• Het slijmvlies van de baarmoederwand verandert, zodat een eventueel bevruchte eicel zich niet kan innestelen.

Zo gebruik je hem

Je slikt de pil 21 dagen achter elkaar op ongeveer hetzelfde tijdstip. Hierna houd je een stopweek, waarin je baarmoederslijmvlies loslaat en je ongesteld wordt. Omdat je baarmoederslijmvlies zich niet op de natuurlijke manier opbouwt door de pil, is de bloeding minder hevig en pijnlijk dan een normale menstruatie. Het wordt daarom ook wel een onttrekkingsbloeding genoemd. Na de stopweek begin je weer aan een nieuwe pilstrip.

Je kan er ook voor kiezen om de pil door te slikken. Je houdt dan geen stopweek en krijgt ook geen bloeding. Dit is gewoon veilig en niet schadelijk voor je lichaam. Wanneer je hem voor een langere tijd achter elkaar hebt doorgeslikt, kan je alleen wel tussentijdse bloedingen krijgen.

Daarnaast kan je de stopweek verkorten. Dan begin je na bijvoorbeeld 4 dagen weer aan een nieuwe pilstrip en heb je minder last van bloedverlies.

Welke anticonceptiepillen zijn er?

Grofweg zijn er twee soorten anticonceptiepillen: de combinatiepil en de minipil. Deze twee soorten zijn weer verder te onderscheiden door de verschillende hoeveelheden hormonen. De huisarts zal aan de hand van een aantal vragen bepalen welke pil bij jou past.

Bijwerkingen

De pil kan voor enkele bijwerkingen zorgen. Hiervoor geldt: hoe hoger de dosis hormonen in de pil, hoe groter de kans op bijwerkingen. Niet iedere vrouw hoeft hier last van te krijgen, maar er zijn een aantal klachten die veel voorkomen:

• Doorbraakbloedingen of spotting (vooral in de eerste maanden)
• Hoofdpijn
• Verminderd libido
• Pijnlijke of gespannen borsten
• Stemmingswisselingen
• Emotionele of sombere stemming
• Vocht vasthouden
• Gewichtstoename
• Misselijkheid
• Vaginale schimmel (candida)
• Acne
• Migraine

De kans op ernstige bijwerkingen door de pil is erg klein. Het anticonceptiemiddel brengt dus weinig gezondheidsrisico’s met zich mee. Wel hebben vrouwen die de pil gebruiken een iets verhoogde, maar nog steeds erg kleine, kans op hart- en vaatziekten. Daarnaast is het risico op baarmoederhalskanker of borstkanker iets groter bij langdurig pilgebruik. Deze toegenomen kans verdwijnt wel weer binnen 10 jaar na het stoppen met de pil.

Betrouwbaarheid van de pil

De drieledige werking van de pil geeft veel zekerheid, maar dit geldt alleen wanneer je hem juist gebruikt. De betrouwbaarheid neemt af wanneer je hem (meerdere malen) vergeet, je ziek bent met overgeven en/of diarree of wanneer je een te lange stopweek houdt. Raak niet meteen in paniek als dit een keer gebeurt. Je kan de volgende dingen onthouden:

Vergeten

We zijn allemaal mensen en het kan een keertje gebeuren dat je één of meer pillen vergeet. Onthoud in dat geval de regel van 12:

• Is het minder dan 12 uur na het gebruikelijke tijdstip? Niks aan de hand! Eigenlijk kunnen we hem niet eens ‘vergeten’ noemen. Neem hem meteen in en slik de volgende pil weer op het normale tijdstip.
• Is het langer dan 12 uur na het gebruikelijke tijdstip? Nog steeds geen reden tot paniek. Nu noemen we het wel een ‘vergeten’ pil, maar als je hem meteen inneemt, ben je nog steeds beschermd.
• Neem je ook de volgende pil later dan 12 uur na het gebruikelijke tijdstip? Dan is het, afhankelijk van de week, niet zeker of de pil nog werkt. Volg daarom het volgende schema:

Vaak kan je ook de bijsluiter raadplegen als je één of meer pillen bent vergeten. Hierin staat wat je dan kan doen.

Ziek met overgeven en diarree

Heb je binnen 4 uur na het nemen van je pil overgegeven of waterdunne diarree gehad? Dan is de pil niet meer betrouwbaar. Slik enkele uren later alsnog een pil uit een reservestrip. Lukt dit niet? Neem dan dezelfde maatregelen als bij een vergeten pil.

Te lange stopweek

De betrouwbaarheid van de pil neemt ook af wanneer je een te lange stopweek houdt. Laat dus nooit meer dan 7 dagen tussen de oude en de nieuwe pilstrip zitten. Als je altijd op dezelfde dag met een nieuwe strip begint, bijvoorbeeld op maandag, weet je zeker dat je goed zit. Mocht je toch de 7 dagen hebben overschreden? Gebruik dan minimaal een week een condoom.

Zwanger worden na de pil

Je kan op ieder gewenst moment stoppen met de anticonceptiepil om zwanger te worden. In theorie kan je hierna meteen zwanger raken, maar het kan ook een tijdje duren. Je normale hormoonhuishouding moet namelijk weer op gang komen. Bij sommige vrouwen duurt dit een paar weken, bij andere kan het een jaar duren voordat ze weer vruchtbaar zijn.

De pil na de bevalling

De pil kan je als anticonceptie na de bevalling gebruiken. Bij flesvoeding mag je na 2 weken beginnen met de minipil. Na 3 weken kan je de combinatiepil slikken.

Als je volledig borstvoeding geeft en geen vaginaal bloedverlies hebt, is de kans om opnieuw zwanger te raken de eerste 4 maanden klein, maar niet onmogelijk. Daarom is het verstandig om wel anticonceptie te gebruiken. Wil je graag de pil als anticonceptiemiddel? Kies dan voor de minipil. Door de oestrogenen in de combinatiepil kan je melkproductie namelijk teruglopen. De minipil mag je vanaf 6 weken na de bevalling slikken.

De voor- en nadelen

De pil is dus een betrouwbaar anticonceptiemiddel dat weinig gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Voor het overzicht hebben we hieronder alle voor- en nadelen op een rijtje gezet.

Wanneer niet de pil gebruiken?

De pil is erg geschikt als je op zoek bent naar een betrouwbaar anticonceptiemiddel dat je menstruatie reguleert en waarbij je je menstruatie kan uitstellen. Door de relatief hoge dosis hormonen is de pil alleen niet voor iedereen geschikt. In de volgende situaties kan je hem beter niet gebruiken:

• Je bent 35 jaar of ouder en je rookt.
• Je rookt en hebt migraine met aura.
• Je hebt trombose gehad.

Gebruik je de pil en heb je veel last van bijwerkingen? Neem dan contact op met je huisarts.