Geelzucht baby: je baby ziet geel, wat nu?

Wat is geelzucht?

Wanneer je baby geelzucht heeft, kleurt zijn huidje, en soms ook het oogwit, gelig. De medische tem hiervoor is icterus. Wanneer dit tussen de 2e en 5e dag na de geboorte begint, is het een normaal verschijnsel. Bijna de helft van de pasgeboren baby’s heeft dit.

Geelzucht komt doordat in het bloed een te hoge concentratie van het stofje bilirubine voorkomt. Bilirubine is een afbraakstof van rode bloedcellen. Deze gele kleurstof trekt vanuit het bloed de huid in en zorgt voor de gele verkleuring.

Hoe ontstaat geelzucht bij pasgeboren baby’s?

Voor de geboorte is het bloedgehalte van je kindje hoger dan normaal. Dit betekent dat je baby in je buik meer rode bloedcellen heeft. De reden hiervoor is dat de zuurstofuitwisseling in jouw buik anders verloopt. Na de geboorte worden deze overtollige bloedcellen afgebroken in de lever, waarbij bilirubine ontstaat.

Bilirubine wordt door de lever omgezet in een onschuldige galkleurstof. Het wordt vervolgens uitgescheiden in de gal. Via de galblaas komt het uiteindelijk in de dunne darm terecht, waarna het met de ontlasting het lichaam verlaat.

De lever van je kindje is nog onrijp en kan de afbraakstoffen van al die rode bloedcellen nog niet goed verwerken. Daardoor komt een overschot aan bilirubine in het bloed terecht. Dit noemen artsen hyperbilirubinemie. Het verschilt per kindje hoe hoog dit overschot is en of je kindje er geel van wordt.

Bij de meeste baby’s daalt het gehalte bilirubine na een dag of zeven weer en verdwijnt ook de geelzucht vanzelf.

Oorzaken geelzucht

Het geel zien van je baby berust dus meestal op een normaal lichamelijk proces. Soms zijn er echter andere oorzaken:

• Abnormale bloedafbraak. Dit kan komen doordat de bloedgroep tussen jou en je kindje verschilt, waardoor je baby antistoffen van jou in zijn bloed heeft. Deze antistoffen richten zich op zijn rode bloedcellen en zorgen voor extra veel bloedafbraak. Rhesusziekte is hier een voorbeeld van.
• Bloedziekten. Je kindje kan een bloedziekte hebben, waardoor de bloedafbraak abnormaal verloopt. Vaak zijn dit erfelijke ziekten, zoals sferocytose.
• Vroeggeboorte. Premature baby’s hebben een grotere kans op geelzucht, omdat de lever bij hen nog erg onrijp is.
• Blauwe plekken en bloeduitstortingen. Je baby kan tijdens de bevalling lichte kneuzingen hebben opgelopen, bijvoorbeeld bij een bevalling met een verlostang of vacuümpomp. Op die plekken wordt meer bloed afgebroken, waardoor het bilirubine in zijn bloed stijgt.
• Afsluiting van de galwegen. Wanneer er een verstopping in de galwegen is, kan het bilirubine niet wegstromen. Hierdoor hoopt het zich op en ontstaat geelzucht.
• Infecties. Bij een infectie heeft je baby ook een hogere kans op het ontstaan van geelzucht. De lever moet dan harder werken en heeft daardoor minder mogelijkheid om bilirubine uit te scheiden.
• Stofwisselingsziektes. Bepaalde stofwisselingsziekten kunnen voor geelzucht zorgen. Het bilirubine wordt dan niet goed verwerkt in het lichaam.

Wanneer een van deze oorzaken speelt, zal je kindje waarschijnlijk in het ziekenhuis behandeld moeten worden.

Symptomen geelzucht

Geelzucht is op zichzelf eigenlijk een symptoom. Afhankelijk van de oorzaak kan het gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• Ontkleurde ontlasting, de poep heeft een witgele kleur
• Donkere urine
• Sufheid
• Slecht drinken
• Onrust en prikkelbaarheid
• Een te hoge of juist te lage spierspanning

Als er naast het geel zien meerdere symptomen zijn, is er vaak meer aan de hand. Je kan dan het beste contact opnemen met je huisarts.

Is geelzucht gevaarlijk?

Meestal is geelzucht onschuldig. Wanneer het bilirubine gehalte in het bloed echter zeer hoog wordt, kan dit tot onomkeerbare hersenschade leiden. Dit heet kernicterus. In de Westerse wereld worden baby’s die geel zien heel goed gecontroleerd en wordt op tijd actie ondernomen. Daardoor komt kernicterus in Nederland gelukkig nauwelijks nog voor.

Diagnose geelzucht

Geelzucht is op het oog te herkennen. Is je kindje geel, dan wordt dit goed in de gaten gehouden door de kraamverzorgende, de verloskundige of in het ziekenhuis. Wanneer er twijfel is over de hoogte van het bilirubine in het bloed, wordt bloed geprikt bij je kindje om het gehalte van de stof te bepalen.

Is het te hoog, dan wordt je kindje in het ziekenhuis onderzocht en behandeld. Ook als de geelzucht binnen 24 uur na de geboorte ontstaat, moet de kinderarts je kindje onderzoeken om de oorzaak te achterhalen.

Behandeling geelzucht

Het hangt van de oorzaak en de hoogte van het bilirubine af of je kindje behandeld moet worden. Bij een te hoog bilirubine kan je kindje behandeld worden met fototherapie. Dit is slechts bij 1% van de baby’s nodig.

Fototherapie houdt in dat je baby onder een blauwe ‘UV-lamp’ komt te liggen. Het blauwe licht helpt de lever om het bilirubine af te breken. Omdat het blauwe licht niet goed is voor de ogen, krijgt je baby een soort zonnebrilletje op.

Wanneer fototherapie niet helpt, of het bilirubine van je baby erg snel oploopt, wordt soms een wisseltransfusie gedaan. Hierbij wordt het bloed van je baby gewisseld met donorbloed. Zo kunnen bijvoorbeeld antistoffen uit het bloed verwijderd worden en kan het bilirubine-gehalte snel dalen.

Geelzucht en borstvoeding

Bij baby’s die borstvoeding krijgen, komt het geel zien vaker voor dan bij baby’s die flesvoeding krijgen. Ook kan de geelzucht wat langer aanhouden als je uitsluitend borstvoeding geeft. Dit gebeurt vooral wanneer de borstvoeding moeizaam op gang komt en je kindje te weinig melk binnenkrijgt.

Je kindje komt dan wat vocht tekort, waardoor er ook minder vocht in zijn bloed zit. Dit geeft een relatieve stijging van het bilirubine gehalte in zijn bloed. Daarnaast poept en plast je kindje minder als hij te weinig voeding krijgt. De bilirubine wordt dan minder snel uit zijn lijf afgevoerd.

Geef je borstvoeding, leg je kindje dan minstens acht tot twaalf keer per dag aan de eerste dagen. De kans op vochttekort, en daarmee geelzucht, is dan kleiner. Bovendien stimuleert dit het op gang komen van de borstvoeding.

Wanneer naar de huisarts?

Meestal is het dus onschuldig als je pasgeboren baby wat geel ziet. Toch is het goed om alert te zijn bij geelzucht. Neem in ieder geval contact op met je huisarts of verloskundige als je baby geel ziet en:

• Dit binnen 24 uur na de geboorte optreedt
• Suf is en slecht drinkt
• Dit langer dan zes weken aanhoudt
• Witte ontlasting en donkere urine heeft
• Hij koorts heeft of andere verschijnselen van een infectie