Koortslip baby: hoe kan je het voorkomen?

Wat is een koortslip?

Een koortslip is een met vocht gevuld blaasje op of rond de lippen. Dit wordt ook wel koortsuitslag genoemd. Soms ontstaan er meerdere blaasjes tegelijk. Zo’n blaasje is vervelend en kan pijnlijk zijn, maar is meestal niet gevaarlijk. Een koortslip is wel heel besmettelijk. De oorzaak van een koortslip is een besmetting met het herpesvirus (herpes simplex virus).

De meeste mensen worden als kind al besmet met dit virus. Ongeveer 50 tot 70 procent van de Nederlanders draagt dit virus bij zich. Niet iedereen die het virus draagt, krijgt ook een koortslip. Dit gebeurt maar bij 20 tot 40 procent van de mensen die het bij zich dragen. As je eenmaal bent besmet, blijft het virus wel in je lichaam. Hierdoor kan een koortslip regelmatig terugkomen. Dit gebeurt vooral als je weerstand laag is.

Gevaren van koortslip voor baby

Een koortslip zelf is niet gevaarlijk voor je baby. Besmetting met het herpesvirus kan dat wel zijn. Het afweersysteem van een pasgeboren baby is namelijk nog niet helemaal ontwikkeld. Dit betekent dat het lichaam van je baby zich nog niet goed kan verdedigen tegen virussen en andere ziekmakers.

Vooral baby’s jonger dan 4 maanden zijn hierdoor kwetsbaar. Het herpesvirus kan zich in het lichaam verspreiden en onder andere een hersenvliesontsteking veroorzaken. Dit is een ernstige ontsteking die dodelijk kan aflopen.

Ook kan koortsuitslag bij je baby een ernstige ontsteking van zijn ogen veroorzaken. Als je baby een koortslip heeft, kan je moeilijk tegenhouden dat hij met zijn handen aan de blaasjes zit. Raakt hij daarna zijn ogen aan? Dan kan het virus in zijn ogen komen en daar voor een ontsteking zorgen. Deze ontsteking kan tot blijvende slechtziendheid en zelfs blindheid leiden.

Bescherming door antistoffen

Gelukkig komt het bijna nooit voor dat een jonge baby een koortslip krijgt. De kans is groot dat je voor je zwangerschap al eens besmet bent geraakt met het herpesvirus. Je hebt dan antistoffen tegen het virus aangemaakt.

Tijdens je zwangerschap geef je deze antistoffen via de navelstreng door aan je baby. Daardoor is hij ook beschermd tegen het herpesvirus. De kans dat hij op jonge leeftijd ziek wordt ervan is daardoor klein. Ben je nooit eerder besmet geweest? Dan krijgt je baby geen antistoffen mee en is hij wel kwetsbaar voor het virus.

Wanneer is een koortslip besmettelijk?

Het herpesvirus zit in het vocht dat in de blaasjes zit. Het virus is erg besmettelijk. Je kan het doorgegeven via direct contact, zoals met een zoen of bij knuffelen. Maar je kan het ook doorgeven via een voorwerp. Denk hierbij aan drinken uit dezelfde beker. Of sabbelen aan speelgoed dat is aangeraakt door een hand die aan de blaasjes heeft gezeten.

De tijd tussen een besmetting en het ontstaan van klachten is gemiddeld vier dagen. Maar de klachten kunnen ook al na twee dagen verschijnen, of pas na twaalf dagen. Je bent vooral besmettelijk tijdens het ontstaan van de blaasjes en als deze openbarsten. Zijn de blaasjes opgedroogd en zit er een korstje op? Dan is de kans op besmetting bijna weg.

Koortslip tijdens zwangerschap

Het herpesvirus kan niet alleen op je lippen voorkomen, maar ook op je tepels. Deze kunnen besmet raken wanneer ze in contact komen met koortsuitslag. En ook je vagina kan besmet raken met dit virus, door onbeschermd seksueel contact. Als je vlak voor de bevalling een herpesinfectie in je vagina krijgt, kan je baby tijdens de geboorte worden besmet.

Ben je bijna uitgerekend en heb je voor het eerst een herpesinfectie aan je vagina of schaamlippen? Dan is het belangrijk om dit door te geven aan je verloskundige.

Symptomen koortslip baby

Niet iedere baby die besmet is met het herpesvirus krijgt blaasjes. Daarom kan het lastig zijn om een besmetting te herkennen. De volgende klachten kunnen een teken zijn van koortsuitslag bij je baby:

• Gezwollen tandvlees
• Een pijnlijke mond en daardoor mogelijk slecht drinken
• Blaasjes op of rond de mond
• Jeuk, pijn of tintelingen bij de blaasjes
• Koorts
• Gezwollen klieren in zijn nek
• Huilerig of juist suf zijn

Wat te doen bij koortslip baby

Een koortslip bij je baby geneest vanzelf. Na een tot twee dagen drogen de blaasjes op en komen er korstjes op. De laatste korstjes verdwijnen meestal 7 tot 14 dagen na de eerste klachten. Je kan de genezing niet sneller laten gaan. Wel kan je een aantal dingen doen om de klachten te verminderen of om te voorkomen dat ze erger worden:

Koelen en pijnstilling

Een koortslip bij je kind kan voor veel ongemak zorgen. Je kan de klachten van je baby verminderen door de pijnlijke plekken te verkoelen. Dit doe je door er voorzichtig een koele, natte doek op te leggen.

Als de koortslip bij je baby voor erg veel klachten zorgt, kan je hem een paracetamol voor baby’s geven. Lees wel altijd goed de bijsluiter en geef niet meer dan de geadviseerde hoeveelheid. Geef je baby nooit een aspirine. Dit kan schadelijk zijn.

Ooginfectie voorkomen

Het is belangrijk om te voorkomen dat de koortslip zich verspreidt naar de ogen van je baby. Daarom is het verstandig om vaak zijn handen te wassen.

Probeer er ook op te letten dat je kindje niet met zijn handen aan de blaasjes zit. Baker je baby bijvoorbeeld in, zodat hij zijn handen niet vrij heeft. Doe dit niet als je kindje zich al kan omrollen. Dan kan inbakeren gevaarlijk zijn. Ook kan je wanten of sokjes om zijn handen doen. Zo kan hij minder makkelijk aan de koortslip zitten.

Uitdroging voorkomen

De kans is groot dat je baby slechter drinkt als hij last heeft van een koortslip. Dit kan ervoor zorgen dat hij uitdroogt.

Heeft je baby door de koortslip een pijnlijke mond en drinkt hij daardoor minder? Houd dit dan goed in de gaten. Als je baby minder plasluiers heeft, is dit een teken dat hij te weinig drinkt. Hoe je uitdroging bij je baby herkent, lees je in het artikel over uitdroging.

Wanneer naar de huisarts?

Denk je dat je baby een koortslip heeft? Neem dan altijd contact op met je huisarts of het consultatiebureau. Zeker als je baby jonger is dan 4 maanden. Ook als je kindje ouder is, kan je in de volgende situaties het beste contact opnemen:

• Je kind heeft blaasjes in of rond zijn mond en je weet niet wat hiervan de oorzaak is.
• Je vermoedt dat de ontsteking met herpes in het oog zit. Als dat zo is, kan je huisarts antivirale middelen voorschrijven om te voorkomen dat het hoornvlies beschadigd raakt door littekenvorming.
• Door de koortslip heeft je kind veel pijn, waarbij paracetamol niet helpt.
• Je baby heeft een koortslip en drinkt erg weinig of helemaal niet.
• Je baby heeft een koortslip en plast niet of weinig (na een halve dag geen natte luier).
• Jouw kindje voelt zich steeds zieker of wordt suffer.

Tips om koortslip bij baby te voorkomen

Het herpesvirus kan erg gevaarlijk zijn voor je baby. Daarom is het belangrijk om de kans op besmetting zo klein mogelijk te houden. Heb jij of heeft je partner een koortslip? Dan is het voorkomen van een besmetting lastig. De volgende tips kunnen je daarbij helpen.

• Geef je baby geen kusjes. Als je een koortslip hebt, is het belangrijk om je baby geen kusjes te geven. Hoe moeilijk het ook is. De gemiste kusjes kunnen jullie dubbel en dwars inhalen als de koortslip helemaal weg is. Zorg er bij knuffelen voor dat je gezicht niet in de buurt van je baby komt.
• Draag een mondkapje bij direct contact. Soms is direct contact met je baby niet te voorkomen. Bijvoorbeeld tijdens het geven van borstvoeding. Je kan gewoon borstvoeding geven als je een koortslip hebt. Was wel je handen van tevoren en draag een mondkapje. De koortslip afplakken met een pleister is ook een mogelijkheid.
• Controleer bij borstvoeding op blaasjes. Controleer regelmatig je tepels en tepelhoven wanneer je borstvoeding geeft. Als hier blaasjes op zitten, kan je beter geen borstvoeding geven. Kolf de melk en gooi het weg. Overleg met een lactatiekundige of het consultatiebureau hoe je het beste met deze situatie om kan gaan.
• Zorg voor een goede hygiëne. Was je handen goed voordat je je baby vasthoudt, knuffelt of verzorgt. Heb je ergens aangezeten wat je baby in zijn mond stopt? Was dit dan voordat je het aan je baby geeft.
• Voorkom overbrengen van speeksel. Wanneer je baby met jouw speeksel in aanraking komt, vergroot je de kans op besmetting. Daarom kan je beter niet hetzelfde bestek gebruiken en niet uit de fles van je baby drinken. Je kan wat melk uit de fles op je pols spuiten om te voelen of deze de juiste temperatuur heeft.
• Behandel je koortslip. Door je koortslip te behandelen, verklein je de periode dat je besmettelijk bent. Geneesmiddelen hiervoor zijn te koop bij de drogist of apotheek. Hoe eerder je erbij bent, hoe sterker het nut ervan is. Doe dit daarom het liefst als je de koortslip voelt aankomen.
• Stel kraambezoek uit bij een koortslip. Voor kraambezoek met een koortslip geldt hetzelfde als voor de ouders. De kans op besmetting is klein. Als je maar voorkomt dat de pasgeboren baby in contact komt met het virus. Het kraambezoek uitstellen is nog beter. Dan hoeft het kraambezoek ook niet zo voorzichtig te zijn.