Moeder houdt baby op schoot die slaapsignalen laat zien, hij gaapt

Je brengt je baby het liefst naar bed voordat hij oververmoeid raakt. Maar in het begin kan het lastig zijn om te herkennen wanneer je baby toe is aan een slaapje. Toch geeft je kleine je onbewust slaapsignalen. Als je deze leert herkennen, help je hem aan een fijn slaapritme.

Geertje en Karolien slaapcoaches
Geschreven door de redactie van 24Baby
Laatste update 26 april 2022
Beoordeeld door
Geertje van Heeswijk-Jonkhart en Karolien Kop-Huisman, Kinderslaapcoaches
Geertje en Karolien slaapcoaches
Beoordeeld door
Geertje van Heeswijk-Jonkhart en Karolien Kop-Huisman, Kinderslaapcoaches

Slaapritme baby

Je baby heeft veel slaap nodig. Gemiddeld slapen baby’s van 0 tot 6 maanden tussen de 12 en 17 uur per dag. Je kindje heeft deze hoeveelheid slaap nodig om goed te groeien en zich te ontwikkelen. De eerste weken kan de hoeveelheid slaapjes nog sterk wisselen. Als je baby wat ouder wordt, verandert dit en komt er meer regelmaat in.

Om in een fijn slaapritme te komen, kan je het beste je baby in bed leggen voordat hij oververmoeid raakt. Dat geeft je de mogelijkheid om rustig jullie bedtijdritueel te doorlopen. Daarnaast geeft oververmoeidheid stress. Je baby maakt dan het stresshormoon cortisol aan. Hierdoor is het moeilijk voor hem om in slaap te vallen en slaapt hij onrustiger. Leer je de slaapsignalen van je baby te herkennen en hier op tijd op te reageren? Dan kan je dit voorkomen.

Lichaamstaal en slaapsignalen van je baby

Het kan in het begin best lastig zijn om te herkennen wanneer je baby slaap heeft. Je baby kan nog niet praten. Het is daarom voor hem lastig om aan jou duidelijk te maken hoe hij zich voelt. Toch doet hij dit, door gebruik te maken van lichaamstaal. Wanneer je baby zich fijn voelt, is zijn lijf recht en zijn de handjes open. Zijn gezicht is ontspannen, hij kijkt blij en maakt vrolijke geluiden.

Voelt hij zich niet fijn? Dan kromt hij zijn lijfje, fronst zijn gezicht en trekt hij vaak zijn benen op. Naast deze algemene tekenen van ongemak, kan je ook speciale ‘slaapsignalen’ herkennen wanneer je kindje moe is. Hij laat dan bepaald gedrag zien waaraan je merkt dat hij toe is aan een dutje.

8 slaapsignalen

Je kleine kan verschillende slaapsignalen of vermoeidheidssignalen inzetten om jou duidelijk te maken dat hij naar bed wil. Je kan op de volgende tekenen van vermoeidheid letten.

Veranderingen in zijn gezicht

Als je kindje moe is, kan je een aantal veranderingen in zijn gezicht opmerken. Hij krijgt rode wangen en/of oren of gaat juist wat bleek zien. Daarnaast kan hij gaan staren met een ‘glazige’ blik of hij trekt juist een grimas.

Gapen

Een heel duidelijk en voor iedereen herkenbaar teken van vermoeidheid is gapen. Baby’s doen dit net zo goed als volwassenen wanneer ze toe zijn aan slaap.

Wrijven en friemelen

Bij vermoeidheid kan je baby aan zijn oren gaan friemelen. Wat oudere baby’s beginnen vaak in hun ogen te wrijven als ze slaap hebben.

Contact vermijden

Je vermoeide baby heeft geen zin meer in contact. Hij kijkt weg van jou en reageert niet meer op je. Of hij draait zich weg van speelgoed dat je hem geeft. Sommige jonge baby’s begraven hun gezicht in je borst.

‘Afwezig’ zijn

Je baby wordt minder actief en gedraagt zich rustiger wanneer hij wil slapen. Hij heeft geen interesse meer in speelgoed en heeft weinig zin om nog iets te doen.

Jengelen

Als je baby al even moe is, wordt hij kribbig. Als teken van vermoeidheid gaat hij jengelen of zeuren. Dit is een wat later signaal. Je baby heeft het al een tijdje niet meer naar zijn zin en wil graag gauw naar bed.

Druk doen

Je baby kan ook juist onrustig worden en ‘druk’ gaan doen. Hij maakt bijvoorbeeld ongecontroleerde bewegingen en heeft zijn vuistjes gebald. Wat oudere baby’s kunnen onhandig worden, ze vallen om of stoten zich. Druk gedrag is een laat signaal. Het gebeurt vaak pas als je baby al een tijdje moe is en te veel prikkels ervaart.

Huilen

Huilen is een erg laat signaal van vermoeidheid. Je kindje voelt zich nu echt niet prettig meer. Voordat hij gaat huilen, heeft je baby vaak al andere signalen laten zien. Mogelijk heb je deze gemist.

TIP: Vermoeidheidssignalen kunnen lijken op voedingssignalen, zoals zoek- en zuigbewegingen. Laat je baby deze bewegingen zien na een goede voeding? Dan wijst dat meestal eerder op vermoeidheid dan honger. Lees meer over voedingssignalen.

Reageren op de slaapsignalen van je baby

Door goed naar je baby te kijken, leer je zijn slaapsignalen kennen. Deze signalen laten zien dat hij in een zogenaamd slaap window is aanbeland. Slaap windows zijn een onderdeel van de biologische klok. Ze zijn het meest natuurlijke moment om in slaap te vallen. Zodra je slaapsignalen ziet, kan je daarom je baby het beste gelijk in zijn bed leggen. Het is verstandig om dit te doen wanneer hij nog wakker is. Zo leert hij om zelf in slaap te vallen.

Probeer ervoor te zorgen dat je het voeden en verschonen dan al achter de rug hebt. Als je dit nog moet doen op het moment dat je baby moe is, geeft dat te veel prikkels. Je baby raakt dan gemakkelijk oververmoeid. Plan daarom vooruit en voed je baby op tijd, wanneer hij nog goed wakker is. Zo kan je je kindje gelijk in bed kan leggen als je tekenen van vermoeidheid ziet.

Als je de slaapsignalen moeilijk herkent

Soms is het moeilijk om de tekenen van vermoeidheid bij je baby te zien. Dit komt vaker voor bij heel alerte kinderen of baby’s die te vroeg geboren zijn. Ook is het mogelijk dat je baby een heel kort slaap window heeft. Dan laat hij de slaapsignalen maar korte tijd zien. Je mist ze in dat geval gemakkelijker. Het kan helpen om de lengte van zijn slaap window te leren kennen. Je weet dan hoeveel tijd je hebt voor het bedtijdritueel.

Daarnaast kan je de klok als richtlijn gebruiken. Baby’s en jonge kinderen kunnen namelijk maar een korte tijd wakker zijn. Door de ‘wakkertijden’ van je baby in de gaten te houden, kan je ook voorspellen wanneer het weer bedtijd is voor hem.

Merk je niet goed aan je baby of hij slaap heeft, maar is de wakkertijd wel bijna om? Dan is het tijd om je kleine naar bed te brengen. In onderstaande tabel kan je zien welke wakkertijd past bij welke leeftijd. Dit zijn wel gemiddelden. Het kan daarom bij jouw baby net wat anders zijn. Is jouw kindje te vroeg geboren? Houd dan deze tijden vanaf de uitgerekende datum aan (de dag waarop je baby eindelijk geboren had moeten worden).

Download onze app

#1 zwangerschaps- en baby-app