Wat kan mijn pasgeboren baby zien?

Staafjes en kegeltjes

Even een kleine terugblik naar je biologielessen. Het netvlies van je oog bestaat uit twee typen cellen: de staafjes en de kegeltjes. De staafjes zijn erg lichtgevoelig, bij een kleine hoeveelheid licht werken ze nog goed. Hierdoor zie je bij weinig licht (in de avond) nog redelijk goed. Ook zie je met staafjes vooral grijstonen. Ze geven geen scherp beeld, maar zijn wel weer gevoelig voor beweging.

De kegeltjes hebben meer licht nodig om goed te functioneren. Ze zorgen ervoor dat je kleuren ziet. Ook zorgen ze voor een haarscherp beeld. Het netvlies van je pasgeborene bestaat alleen nog maar uit staafjes. De kegeltjes ontwikkelen zich pas later, in de loop van de eerste 3 maanden.

Zwart-witfilm

Een pasgeboren baby ziet de wereld heel anders dan jij. Hij neemt vooral licht, vorm en beweging waar. Zijn ogen zijn dan ook erg gevoelig voor lichtprikkels en hij opent ze bij zo’n prikkel. Ook merk je dat hij graag naar het licht toedraait.

Voor je baby is de wereld nog vooral een zwart-witfilm. Hij ziet namelijk nog geen echte kleuren. Wel ziet hij verschil in kleuren, waardoor het beeld bestaat uit grijstonen.

Naast het ontbreken van kegeltjes, is er nog een reden waarom kleuren zien zo’n uitdaging is voor je baby. De hersenen van je kindje kunnen kleur namelijk nog niet registreren. Wanneer de hersencellen die zorgen voor het gezichtsvermogen verder rijpen en de kegeltjes zich ontwikkelen, gaat je kleine kleuren echt als kleur ervaren.

Deze ontwikkeling gaat in een hoog tempo. Na een week of 4 tot 6 begint je baby basiskleuren te onderscheiden. Rood ziet hij het eerst en kort daarop volgen geel en groen. Blauw blijft nog een tijd wat zwartachtig voor hem.

Wazige wereld

De film is niet alleen zwart wit, maar ook nog behoorlijk wazig. Wat zich op een afstand van 20-30 centimeter bevindt kan je baby scherp zien. Daaromheen is het één grote waas. Deze afstand is door de natuur mooi bedacht, want het is precies de afstand waarop jij hem vasthoudt en voedt.

De meeste baby’s worden met een speciale vorm van verziendheid geboren. Dit heeft te maken met de vorm van de oogbol. Het oog van je baby is ‘korter’ dan het oog van een volwassene. Daarbij is de lengte van de oogas slechts tweederde van de volwassen lengte. Hierdoor valt het beeld niet precies op het netvlies en is het niet zo scherp als bij een ouder kind. Naarmate het oog verder groeit, herstelt dit.

Contrasten, daar houd ik van

Baby’s houden van contrasten. Logisch als je vooral vormen en zwart-wittonen ziet. Hoe sterker het contrast, hoe interessanter. Nu begrijp je misschien waarom je kleine je nog niet in de ogen kijkt, maar net daarboven. Hij kijkt naar het duidelijkste contrast in je gezicht, jouw wenkbrauwen en haargrens!

Je baby kan jou dus nog niet aan je uiterlijk herkennen. Gelukkig helpen zijn andere zintuigen hem daarbij. Jouw geur, manier van aanraken, stem, warmte en jouw lichaamsgeluiden, zoals je hartslag, maken dat hij jou toch al heel snel na de geboorte herkent.

Oogbewegingen

De oogbewegingen van je kindje zijn in de eerste weken nog behoorlijk ongecontroleerd. Zijn oogspiertjes moeten nog flink oefenen. Het is lastig voor hem om zijn ogen afzonderlijk van zijn hoofd te bewegen. Als hij ergens naar wil kijken, draait hij zijn hele hoofd en andersom draaien zijn ogen mee in dezelfde richting als hij zijn hoofd beweegt.

Ook het focussen op een bepaald punt is een vaardigheid die geleidelijk groeit in de eerste weken. Na een week of vier kan hij dit al een stuk beter. Zodra je baby leert volgen met zijn ogen, gaat dit in het begin nog schokkerig. Als hij 2 tot 3 maanden oud is gaat dit al veel soepeler.

Scheelkijken

Omdat de samenwerking van de ogen nog niet goed lukt, kan je kindje een beetje scheel kijken. Maak je hier niet direct zorgen over. De eerste 3 maanden mag hij best een beetje scheel kijken. Een volledig correcte samenwerking tussen beide ogen ontwikkelt zich na de leeftijd van 3 maanden pas. Het scheelzien zou daarna niet meer zichtbaar moeten zijn.

Kijkt je kindje na ruim 3 maanden nog steeds scheel, neem dan even contact op met de huisarts of bespreek het op het consultatiebureau. Misschien heeft je kindje strabisme, een aangeboren vorm van scheelkijken. Vijf procent van alle kinderen heeft dit.

Tips in deze periode:

Je kindje ziet dus wel het een en ander, maar hij kan best wat hulp gebruiken. Met de volgende tips kan jij je baby helpen en zijn gezichtsvermogen stimuleren.

• Versterk de visuele band met je baby. Houd als je met je kleine speelt of hem vasthoudt de afstand van 20-30 centimeter in gedachte, zodat hij jou goed kan zien.
• Felle kleuren. Gebruik speelgoed en boekjes met felle kleuren. Deze ziet hij makkelijker dan bijvoorbeeld pasteltinten en zo kan je kindje kleuren leren onderscheiden.
• Oefen het volgen met de ogen. Kijk je baby van dichtbij aan en beweeg je gezicht langzaam voor hem heen en weer. Jij bent het allerleukste voorwerp om te volgen!
• Loop pratend door de kamer. Ook een leuke oefening voor het volgen. Hij zal je goed in de gaten willen houden.
• Varieer met speeltjes. Wissel regelmatig de speeltjes in de box om, dit nodigt hem uit om meer rond te kijken.
• Geef een rondleiding. Loop door het huis of de tuin en vertel je kleine wat jullie allemaal tegenkomen.