De bevalling: het moment dat je vader/moeder wordt

De bevalling

De bevalling gaat niet zonder slag of stoot. Het is de natuur op zijn wreedst. Je geliefde zal erbij huilen, bloeden, poepen, plassen, schreeuwen. Het enige wat jij kan doen, is haar ondersteunen.

Hoelang de strijd duurt, is moeilijk te voorspellen. Dit verschilt per vrouw. Gemiddeld duurt een bevalling van een eerste kind 12 tot 16 uur, maar veel langer en veel korter komt ook voor. Hieronder in vogelvlucht wat je kan verwachten bij een (ideale) bevalling.

Het begin van de bevalling: weeën

Een bevalling begint bij 90% van de vrouwen met weeën. Die komen eerst zeer onregelmatig, maar worden in de loop van de uren (of dagen) steeds regelmatiger. In het begin kan je vrouw nog twijfelen of haar darmen wat aan het rommelen zijn, maar al gauw merkt ze dat de krampen aanhouden en regelmatiger en intenser worden. Waar ze eerst slechts een halve minuut duren en daarna 10 minuten wegblijven, verandert dat naar elke vier minuten een wee van anderhalve minuut.

Hoe vrouwen weeën ervaren, verschilt per persoon. Sommige vrouwen vinden dit het heftigste deel van de bevalling, anderen vinden het juist meevallen. Jij bent een belangrijke factor op dit moment. Ondersteun je vrouw waar mogelijk. Wil ze dat je haar moed inpraat, doe dat dan. Als ze juist met rust wil worden gelaten, laat je haar met rust.

Veel zwangere vrouwen ervaren een warme douche als een prettige ervaring om de intensiteit van de weeën te verminderen. Je kan dit voorstellen en haar erbij helpen als dit nodig is.

Het breken van de vliezen

Ergens in het proces van weeën kunnen de vliezen van je geliefde breken. Bij 10% van de vrouwen begint de bevalling hier juist mee. De vliezen kunnen in een keer breken, maar het vruchtwater kan er ook in kleine scheutjes uitstromen. Het is verstandig om wat vruchtwater op te vangen, zodat je de kleur kan zien. Is het helder, melkachtig of roze, dan is het goed.

Als het groen of bruin is, bel dan altijd direct de verloskundige. Je baby heeft dan in het vruchtwater gepoept en dit kan tot infecties en ademhalingsproblemen leiden. Breken de vliezen overdag, dan bel je de verloskundige. Breken ze ’s nachts en ziet het vruchtwater er goed uit, dan bel je first thing in the morning.

De verloskundige bellen

Het huidige advies luidt om de verloskundige te bellen wanneer je vrouw het gevoel heeft dat de bevalling begint. Ze is dan ruim op tijd op de hoogte en kan het verloop van de bevalling met jullie bespreken.

Sommige verloskundigen hanteren nog de oude ‘minutenregel’ als richtlijn voor het bellen. Hierbij moet je bellen als de weeën gedurende een uur om de vier tot vijf minuten komen en anderhalve minuut duren. Meestal beginnen de weeën ’s nachts. Vrees niet dat je de verloskundige wakker belt, ze weet ervan!

Hier werken we naartoe: de ontsluiting

De weeën zorgen ervoor dat de baarmoedermond zich opent. Dit openen noem je ontsluiting. De verloskundige komt naar jullie huis en meet de ontsluiting. Dit doet ze door twee vingers in de vagina van je vrouw te brengen. Ze constateert het aantal centimeters en besluit wat er dan gebeurt.

De baarmoedermond moet 10 centimeter ontsloten zijn om de baby erdoorheen te laten. Heeft je vrouw 6 tot 8 cm ontsluiting, dan is dat het moment om naar het ziekenhuis te gaan of om thuis de laatste ontsluitingsfase in te gaan.

Bij een thuisbevalling leidt de verloskundige de bevalling daar. Willen jullie in het ziekenhuis bevallen, dan belt zij naar het ziekenhuis van jullie keuze om te vragen of er plek is in de herberg. Is dat er niet? Dan zoekt zij een plek in de buurt.

Naar het ziekenhuis

Bevalt je geliefde bij voorkeur in het ziekenhuis? Dan gaat de verloskundige je voor in haar auto. Jullie volgen met jullie eigen auto (of taxi). Zorg ervoor dat je de bijrijdersstoel bedekt met een plastic matje, want er kan vruchtwater stromen. Je vindt zo’n matje in het kraampakket. Vermijd heftige drempels en hobbels, want de weeën van je vrouw zijn momenteel ondraaglijk en elke hobbel doet pijn.

De verloskundige vertelt je waar je heen moet rijden. In principe wacht ze bij de hoofdingang op je (als het nacht is bij de spoedeisende hulp). Zij staat in principe klaar met een rolstoel om je vrouw naar de kraamkamer te brengen. Ben je eerder of zonder verloskundige in het ziekenhuis? Neem het zekere voor het onzekere en zorg dat je een 50 cent muntstuk bij je hebt.

In sommige ziekenhuizen pak je een rolstoel, zoals je een winkelkarretje in een supermarkt pakt. Daarna heb jij tijd om de auto te parkeren en je vervolgens naar de kraamkamer te spoeden.

De persfase

In de kraamkamer wordt je geliefde voorbereid op de volgende fase: de persfase. Is de zwangerschap probleemloos verlopen, dan is alleen de verloskundige en iemand van de kraamzorg of een verpleegkundige aanwezig. Er komt pas een gynaecoloog aan te pas als er tijdens de bevalling een medische complicatie plaatsvindt (bij ongeveer 21% van de bevallingen).

Als je partner het gevoel krijgt dat ze moet poepen, is dat doorgaans de startfase van de persweeën. Deze weeën zorgen ervoor dat je vrouw daadwerkelijk gaat persen. Sommige vrouwen krijgen deze weeën niet, dan worden ze opgewekt met een toegediend hormoon.

De verloskundige is constant bezig je geliefde te begeleiden. Jij staat erbij en moet vooral doen wat je vrouw van je verlangt. Vaak is dat haar hand vasthouden, haar kalmeren en haar moed inspreken. Stel geen vraagtekens bij wat ze van je vraagt, hoe gek het ook is. Haar wil is nu wet. Bedenk dat deze persfase nog twee uur kan duren en dat dit niet alleen emotioneel zwaar is, maar ook fysiek. De kans is groot dat jullie al 36 uur wakker zijn.

Pijnstilling

Er zijn verschillende mogelijkheden voor pijnstilling. Een verloskundige mag in Nederland niet actief pijnbestrijding aanbieden, tenzij medisch noodzakelijk. Bij pijnbehandeling met medicijnen neemt de gynaecoloog of klinisch verloskundige de bevalling doorgaans over.

Pijnstilling met medicijnen kan alleen in het ziekenhuis. Je geliefde zal er dus zelf om moeten vragen. Jij kan hier ook een rol in spelen, door erover te beginnen als je ziet dat je ze het niet aankan. Er zijn ook vormen van natuurlijke pijnbestrijding, zoals ademhaling- en ontspanningsoefeningen, een massage, een bad nemen en bepaalde houdingen aannemen.

Na de bevalling

Hoelang zo’n bevalling ook duurt, als je kind geboren wordt, gaat alles ineens verbazingwekkend snel. Hij wordt opgetild en afgedroogd. Daarna wordt hij gecheckt en zijn mond wordt vrijgemaakt van slijm als dit nodig is, zodat hij ongehinderd kan ademen. Bij 1, 5 en 10 minuten na de geboorte wordt de Apgar-test gedaan.

Je baby wordt getest op: Appearence (kleur), Pulse (hartslag), Grimace (reactie op prikkels), Activity (spierspanning) en Respiration (ademhaling). Een gezonde baby scoort tussen de 7 en de 10 in totaal. Dan wordt hij bij je geliefde op de borst gelegd.

Er ligt ineens een kind en dan krijg jij een schaar in je handen gedrukt om de navelstreng door te knippen. De navelstreng, die kind en placenta verbindt, wordt met twee klemmen vastgezet en jij wordt tussen die klemmen gedirigeerd. Er blijft een paar centimeter met een klem aan je kind vastzitten.

De nageboorte

Als je denkt dat je geliefde klaar is met bevallen, dan heb je het mis. De placenta moet nog worden geboren. Vrij kort na de bevalling komen de letterlijke naweeën. Die zorgen ervoor dat de placenta naar buiten wordt gewerkt. De verloskundige controleert deze en vraagt wat jullie ermee willen doen. Dat kan van alles zijn.

Er zijn mensen die de placenta willen verwerken tot pillen, hem willen opeten, er een gipsafdruk van willen maken, hem willen begraven in de tuin, er een boom op willen planten, hem willen voeden aan hun hond of die er een teddybeer van willen maken. De keuze is aan jullie. Je kan de placenta ook gewoon in het ziekenhuis laten vernietigen.

Daarna wordt je vrouw gecheckt op uitscheuren en gehecht indien nodig. Als je vrouw op een gegeven moment genoeg heeft gebaard, je kind is getest of alle vingers, tenen, oren, ogen, etc. eraan zitten en je even tot rust bent gekomen, dan mag – of beter, dan moet – je in principe binnen een à twee uur na de bevalling weer naar huis. Daar komt de kraamzorg zo snel mogelijk langs en kan jullie kraamtijd beginnen.

Bron hoofdfoto: Jaleesa Koelen Fotografie