Jodiumtabletten tijdens je zwangerschap
Heb je ook een doosje jodiumtabletten op de deurmat gevonden? De overheid heeft onlangs besloten om deze te verstrekken aan mensen die in grotere gebieden rondom kerncentrales wonen. Hoewel de kans op een kernramp erg klein is, krijg je de jodiumtabletten uit voorzorg toegestuurd. Maar hoe helpen deze tabletten precies?
Waarvoor zijn jodiumtabletten?
Als er een kernramp gebeurt, komen er radioactieve stoffen in de lucht. Eén daarvan is radioactief jodium. Deze stof kan schildklierkanker veroorzaken als je ermee in aanraking komt. Het risico op schildklierkanker is het grootst bij kinderen, baby’s en ongeboren kinderen. Jodiumtabletten beschermen je schildklier tegen de schadelijke effecten van radioactief jodium. De overheid deelt de pillen uit zodat Nederland beter voorbereid is op een kernongeval. Als de jodiumtabletten al bij omwonenden in het medicijnkastje liggen, scheelt dat kostbare tijd.
Wat is jodium eigenlijk?
Jodium is een mineraal dat in de natuur voorkomt en wat wij binnenkrijgen via onze voeding. Jodium zit in brood dat gebakken is met bakkerszout, eieren, sommige vleeswaren, zeewier en in zeevis zoals kabeljauw, makreel, tong en koolvis. Je schildklier gebruikt jodium voor de aanmaak van schildklierhormonen. Deze zijn belangrijk voor de groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling.
Een teveel aan jodium komt niet vaak voor en kan je lichaam overigens makkelijk verdragen. Alleen als je een jodiumtekort of een schildklierafwijking hebt, kan een teveel aan jodium voor problemen met de schildklier zorgen.
Wat is een kernramp?
Als er bij een kerncentrale een kernongeval gebeurt, komen verschillende radioactieve stoffen vrij die schadelijke straling afgeven en zich als een radioactieve wolk verspreiden over de omgeving. Hoe uitgebreid de verspreiding is, hangt af van het soort ongeval, de stoffen die vrijkomen en de weersomstandigheden. We spreken van een kernramp als er de hoeveelheid straling zo groot is dat het gevaarlijk is voor mensen en het milieu. In Nederland staan in Borssele een kerncentrale en in Petten en Delft onderzoeksreactors. Ook een aantal kerncentrales in België en Duitsland kunnen een risico vormen.
Hoe werken de jodiumtabletten?
Je lichaam slaat jodium tijdelijk op in je schildklier. Jodiumtabletten voorkomen dat het radioactieve jodium wordt opgenomen door je schildklier. Wanneer je de tabletten inneemt, raakt de schildklier namelijk verzadigd met het jodium uit deze tabletten. Je schildklier zit dan al zo vol met jodium dat het geen radioactief jodium meer opneemt. Het radioactieve jodium komt via inademing wel je lichaam binnen, maar wordt gewoon via de urine en de stoelgang uit je lichaam verwijderd.
De jodiumpillen werken alleen als ze op het juiste moment worden ingenomen. Als er een kernongeval in jouw omgeving gebeurt, zal de overheid via verschillende kanalen aangeven op welk moment de pillen ingenomen moeten worden.
Voor wie zijn jodiumtabletten?
Er zijn 3 groepen te onderscheiden waar de jodiumtabletten voor bedoeld zijn:
- Mensen tot en met 40 jaar, die binnen een zone van 20 kilometer rondom een kerncentrale wonen.
- Kinderen tot 18 jaar, die binnen een zone van 20 tot 100 kilometer rondom een kerncentrale wonen.
- Zwangere vrouwen van alle leeftijden, die binnen een zone van 100 kilometer rondom een kerncentrale wonen.
De bovenste twee groepen kunnen een doosje tabletten op de deurmat verwachten. Omdat de overheid niet weet of je zwanger bent, ontvangen zwangere vrouwen niet automatisch een doosje jodiumtabletten thuis. Ben je zwanger, dan kan je ze zelf aanschaffen via de apotheek. Voor mensen ouder dan 40 jaar geldt dat er geen verhoogd risico op schildklierkanker is bij blootstelling aan radioactief jodium. Zij hebben geen baat bij de jodiumtabletten en kunnen juist last van bijwerkingen krijgen.
Jodiumtabletten en zwangerschap
Als je zwanger bent en in een straal van 100 kilometer van een kernreactor woont, is het belangrijk om de jodiumtabletten in huis te hebben. Het ongeboren kindje in je buik is namelijk extra gevoelig voor de schadelijke effecten van radioactief jodium. Vanaf de 12e week van je zwangerschap neemt de foetus in je buik jodium in zijn schildklier op. Als je 6 maanden zwanger bent, is deze opname behoorlijk groot. Om ook je kindje tijdens de zwangerschap te beschermen, is het belangrijk dat je bij een kernramp jodiumtabletten inneemt. Bij een gewone dosis voor een volwassene zijn zowel jij als je foetus beschermd.
Wanneer je bevalling kort hierna plaatsvindt, is het verstandig om je verloskundige of arts te vertellen dat je jodiumtabletten hebt ingenomen. Het kan namelijk een tijdelijk effect hebben op de schildklier van je baby. Bij alle pasgeborenen wordt bij de hielprik overigens gecontroleerd of er schildklierstoornissen zijn.
Borstvoeding en jodium
De werkzame stof in jodium, kaliumjodide, gaat in wisselende mate over in de moedermelk. Deze hoeveelheid is onvoldoende om je kindje te beschermen. Daarom zal je kindje zelf ook jodium toegediend moeten krijgen volgens het geldende doseringsschema (zie hieronder).
Hoeveel tabletten moet je innemen?
De kans is groot dat een eenmalige inname van de aanbevolen dosis genoeg is. Als er toch meer ingenomen moet worden, geeft de overheid dit aan. Hoeveel tabletten je in moet nemen, hangt af van je leeftijd. Eén tablet bevat 100 mg jodium.
Je kan de pillen het beste met een glas water of thee innemen. Voor kinderen kan je het stukje tablet hierin oplossen. Neem de tabletten niet op eigen initiatief in, maar wacht tot de overheid dit aangeeft.
LET OP: de jodiumtabletten zijn geneesmiddelen. Lees altijd goed de bijsluiter voor je geneesmiddelen inneemt.
Wanneer mag je geen jodiumtabletten innemen?
Als je allergisch bent voor jodium of als je één van de volgende zeldzame ziektes hebt, mag je geen jodiumtabletten innemen:
- Ziekte van Dühring (Dermatitis herpetiformis van Duhring)
- Een bepaalde vorm van bloedvatontstekingen (hypocomplementaire vasculitis)
- Overgevoeligheid voor jodiden (Iododerma Tuberosum)
- Aangeboren spierstijfheid (Thomsen myotonie, Becker myotonie, Myotonia congenita)
Als je één van deze aandoeningen hebt, overleg dan even met je huisarts of specialist of er alternatieven zijn voor de jodiumtabletten.
Auteur Lauri Hanewinckel
