De navelstreng uitkloppen: wat zijn de voordelen?

Wat is het uitkloppen van de navelstreng?

Als je de navelstreng laat uitkloppen, wacht je met het afklemmen en doorknippen van de navelstreng tot deze wit en slap is geworden. Het is mogelijk dat de navelstreng nog ‘klopt’ op het moment dat de arts of verloskundige hem wil afklemmen. Dit kan je voelen als je de navelstreng voorzichtig vastpakt.

Vlak na de geboorte zit nog ongeveer 30 procent van het bloed van je baby in de placenta. Dit stroomt langzaam terug naar je baby. Als de navelstreng nog klopt, is nog niet al het bloed van de placenta naar je kindje teruggestroomd. Om te zorgen dat je baby al het bloed krijgt, kan je wachten tot de navelstreng niet meer klopt.

Hoe lang duurt het uitkloppen van de navelstreng?

Hoelang het uitkloppen van de navelsteng duurt, verschilt per baby. Het lijkt erop dat bij veel baby’s na 5 minuten 90 procent van het bloed is teruggestroomd. Maar het beste is om aan de navelstreng te voelen. Is hij helemaal slap en wit geworden? En voel je de hartslag er niet meer in kloppen? Dan heeft je baby al het bloed gekregen. Dit kan soms wel 30 minuten tot een paar uur duren. De placenta is dan vaak al geboren.

In Nederland verschilt het per ziekenhuis of verloskundige praktijk wanneer de navelstreng wordt afgeklemd. Soms gebeurt dit al 15 seconden na de geboorte en soms na 3 minuten of meer. Wachten totdat de navelstreng is uitgeklopt, kan voordelen hebben voor je baby. Pas dan is namelijk al het bloed naar je baby teruggestroomd. Dit is niet bij elke baby al na 3 minuten.

Vaak kan je zelf kiezen hoelang je de navelstreng wil laten uitkloppen. Bespreek je wensen hierover met je verloskundige of gynaecoloog. Deze zal zoveel mogelijk proberen jouw wensen aan te houden. Toch kan de arts het in een spoedsituatie veiliger vinden om de navelstreng eerder door te knippen.

(Halve) lotusbevalling

Bij een lotusbevalling wordt de navelstreng helemaal niet doorgeknipt. De moederkoek wordt dan met zout ingesmeerd om hem te laten indrogen. Na drie tot tien dagen valt de navelstreng vanzelf af. Bij een halve lotusbevalling wordt gewacht met het doorknippen van de navelstreng tot de placenta geboren is. Dan is de hartslag vaak niet meer te voelen in de navelstreng en heeft deze dus goed kunnen uitkloppen.

Waarom zou je de navelstreng laten uitkloppen?

Het laten uitkloppen van de navelstreng heeft een aantal voordelen. Hoe langer het uitkloppen kan duren, hoe groter de voordelen.

Bloedarmoede voorkomen

Het laten uitkloppen van de navelstreng kan helpen om bloedarmoede te voorkomen. Tijdens de zwangerschap heeft je baby genoeg rode bloedcellen met ijzer gemaakt. Dat ijzer is nodig voor het vervoeren van zuurstof. Als de navelstreng heel snel wordt afgeklemd, krijgt je baby niet al het bloed terug. Laten uitkloppen zorgt ervoor dat je kleine zoveel mogelijk ijzer meekrijgt. Dit kan je baby goed gebruiken.

Stamcellen houden

In het bloed van je baby zitten stamcellen. Ook in het bloed dat nog in de placenta en navelstreng zit. Stamcellen zijn bouwstenen voor je kindje. Ze kunnen nog allerlei soorten cellen worden en zijn dus belangrijk voor het groeien. Zolang de navelstreng klopt, krijgt je baby nog stamcellen mee. Als je hiervoor kiest, kan je geen navelstrengbloed met stamcellen meer doneren.

Rustige overgang naar ademen

Als je baby voor het eerst ademhaalt, stijgt de hoeveelheid zuurstof in het bloed. Dit zorgt ervoor dat de bloedsomloop van je kindje verandert. Er stroomt dan geen bloed meer naar de placenta.

De eerste paar minuten ademt je kindje waarschijnlijk nog onregelmatig. De pauzes tussen twee ademhalingen kunnen tot wel vijf seconden duren. Door de navelstreng niet meteen af te klemmen, krijgt je baby ook nog wat zuurstof via de placenta. Dit helpt de longen van je kleine op weg. De overgang naar ademen is zo wat minder heftig.

Zijn er nadelen?

In het verleden zijn er verschillende mogelijke nadelen genoemd tegen het laten uitkloppen van de navelstreng. Een van deze nadelen zou zijn dat je baby meer kans heeft op geelzucht. Het idee was dat je kindje na het uitkloppen van de navelstreng meer rode bloedcellen heeft die moeten worden afgebroken. En daardoor ook meer van de afvalstof bilirubine, die bij grote hoeveelheden geelzucht veroorzaakt. Onderzoek laat zien dat dit niet zo is. De kans op geelzucht is even groot als bij niet laten uitkloppen.

Vroeger werd gedacht dat het uitkloppen van de navelstreng niet goed was, omdat het bloed juist van de baby zou wegstromen. Dit klopt niet. De twee terugstromende bloedvaten sluiten namelijk zodra je baby begint met ademen.

Ook werd gedacht dat de kans op een postnatale bloeding bij de moeder groter zou zijn als je de navelstreng laat uitkloppen. Ook hier lijkt weinig bewijs voor te zijn.

Een nadeel dat wel blijft bestaan, is dat je geen navelstrengbloed meer kan doneren. Je eigen kindje heeft dan alle goede stoffen in dit bloed gekregen.

Keizersnede en de navelstreng uitkloppen

Ook bij een keizersnede is het soms mogelijk om de navelstreng te laten uitkloppen. Overleg van tevoren met de gynaecoloog. In sommige ziekenhuizen proberen de artsen om de navelstreng tijdens een keizersnede 3 minuten te laten uitkloppen. Als je kindje heel snel afkoelt of er een andere spoedsituatie is, kan het zijn dat de arts de navelstreng eerder wil afklemmen.

Navelstreng uitkloppen bij prematuur kindje

Als je baby te vroeg geboren wordt, noem je dat prematuur. Een premature baby heeft vaak ademhalingsproblemen vlak na de geboorte. Er is dan snel actie nodig, waardoor de navelstreng heel kort na de geboorte wordt doorgeknipt.

Toch kan het uitkloppen van de navelstreng ook voor je premature baby heel nuttig zijn. Het kan juist helpen bij de ademhalingsproblemen, omdat je kind nog nog even zuurstof krijgt via de placenta. Dat kan zorgen voor een betere start. In sommige ziekenhuizen is er daarom een speciale tafel waar de artsen je baby kunnen helpen, terwijl de navelstreng nog met jou verbonden is.

Navelstreng melken

In plaats van het laten uitkloppen van de navelstreng is het ook mogelijk om de navelstreng te melken. Hierbij wordt het bloed in de navelstreng langzaam met de duim en wijsvinger richting de baby geduwd. Dit duurt meestal maar 20 seconden. Het gaat dus veel sneller dan de navelstreng laten uitkloppen. In situaties waarbij snel iets moet gebeuren, kan dit handig zijn.

Wel geeft het melken bij veel te vroeg geboren baby’s meer kans op inwendige bloedingen. Deze kunnen zelfs overlijden als gevolg hebben. Daarom zijn artsen hier erg voorzichtig mee bij premature baby’s.