Misselijkheid tijdens je zwangerschap: wat kan je doen?

Misselijkheid tijdens je zwangerschap

Misselijkheid is een zwangerschapssymptoom waar ongeveer driekwart van de zwangere vrouwen last van heeft. Soms beginnen de klachten al zodra je overtijd bent. Het hoogtepunt van misselijkheid tijdens je zwangerschap is wanneer je ongeveer 9 weken zwanger bent. De ene vrouw heeft vooral last van brandend maagzuur, de ander moet ook overgeven.

Hoelang de misselijkheid duurt, verschilt per persoon. De kans bestaat dat je alleen last hebt van ochtendmisselijkheid. Maar je kan er ook de hele dag last van hebben of juist vooral ’s middags of ‘s avonds.

Rond de vierde maand van je zwangerschap worden de klachten meestal minder en verdwijnen ze. Ruim de helft van de vrouwen is na 14 weken niet meer misselijk. Na 20 weken zwangerschap is de misselijkheid bij 9 op de 10 vrouwen verdwenen. Sommige vrouwen blijven de hele zwangerschap misselijk. Dit komt gelukkig niet vaak voor.

Oorzaak van misselijkheid tijdens de zwangerschap

De oorzaak van zwangerschapsmisselijkheid is niet precies bekend. Waarschijnlijk spelen hormonen hierbij een rol. Maak je veel van het zwangerschapshormoon hCG aan, bijvoorbeeld omdat je zwanger bent van een tweeling? Dan is de kans groter dat je last krijgt van misselijkheid en overgeven. Ook de volgende oorzaken spelen mogelijk een rol:

• Andere hormonen. Tijdens je zwangerschap verandert je hormoonbalans. Je maakt bijvoorbeeld meer oestrogeen en progesteron aan. Hier kan je misselijk van worden.
• Vermoeidheid. Wanneer je veel last hebt van vermoeidheid tijdens je zwangerschap, kan dit de misselijkheid erger maken.
• Aanleg. Zwangerschapsmisselijkheid is deels erfelijk. Als het bij jou in de familie veel voorkomt, is de kans groot dat jij er ook last van krijgt.
• Eerder misselijk tijdens zwangerschap. Was je tijdens een eerdere zwangerschap ook misselijk? Dan is de kans groter dat dit bij een volgende zwangerschap weer gebeurt.

Kan veel overgeven kwaad?

Misselijkheid en overgeven komt tijdens het eerste trimester van de zwangerschap vaak voor. Zolang je genoeg eten en drinken binnenhoudt, kan het overgeven geen kwaad. Is dit niet het geval? Dan bestaat de kans dat je uitdroogt of ondervoed raakt. Dit kan gevaarlijk zijn voor jou en je kindje. De volgende klachten kunnen op uitdroging wijzen:

• Je plast weinig (ongeveer drie keer per dag)
• Je urine is donkergeel
• Nadenken lukt niet goed en je bent verward
• Je valt af in plaats van dat je aankomt
• Je hebt telkens dorst

Neem contact op met je verloskundige of huisarts als je deze symptomen opmerkt.

Ook voor je baby kan veel overgeven meestal geen kwaad, ook niet bij extreme misselijkheid en overgeven. Je kindje komt niet snel in gevaar, omdat hij van jouw reserves leeft. Je lichaam zorgt ervoor dat je baby eerst krijgt wat hij nodig heeft. Wanneer er geen nieuwe voedingsstoffen zijn, worden jouw vetreserves aangesproken.

Heb je na 20 weken nog steeds last van hevige ochtendmisselijkheid of ben je nog altijd de hele dag door misselijk? Dan kan je dit het beste laten weten aan je verloskundige. Deze houdt de groei van je baby dan mogelijk extra in de gaten met een groeiecho.

Is niet misselijk zijn tijdens je zwangerschap erg?

Niet iedere vrouw heeft last van zwangerschapsmisselijkheid. Ongeveer 25% van de vrouwen is niet misselijk tijdens haar zwangerschap. Het ontbreken van misselijkheid heeft geen invloed op de gezondheid van je kindje. Als je niet misselijk bent, kan dit dus geen kwaad voor je baby

Soms wordt gezegd dat er een verband is tussen het ontbreken van misselijkheid en de kans op een miskraam. Zwangere vrouwen die minder misselijk zijn, zouden een grotere kans op een miskraam hebben. Er is alleen niet genoeg onderzoek gedaan om te kunnen zeggen dat dit met elkaar samenhangt. Maak je dus geen zorgen als je niet misselijk bent. Het ontbreken van misselijkheid kan heel goed door iets onschuldigs veroorzaakt worden, bijvoorbeeld omdat het minder in jouw familie voorkomt.

Hyperemesis gravidarum

Meestal is zwangerschapsmisselijkheid een ‘normaal’ symptoom, maar soms zijn de klachten extreem. De grens hiertussen is vaak moeilijk te bepalen. Meestal wordt de misselijkheid ‘extreem’ genoemd als je medische hulp nodig hebt. In dat geval heb je misschien hyperemesis gravidarum (HG).

Dit is een extreme vorm van zwangerschapsmisselijkheid. Je houdt bijna niets meer binnen, moet vaak en heftig overgeven en valt af. Ongeveer twee op de honderd zwangere vrouwen heeft hier last van.

Heb je hyperemesis gravidarum (gehad)? Dan kan je terecht bij Stichting ZEHG (Zwangerschapsmisselijkheid en Hyperemesis Gravidarum) voor informatie, tips en contact met lotgenoten.

Wanneer contact opnemen met de huisarts?

Zwangerschapsmisselijkheid is meestal niet schadelijk. Wel is het belangrijk om goed op jezelf te letten. Neem daarom bij onderstaande symptomen contact op met je huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Deze kan onderzoeken wat er aan de hand is en je zo nodig medicijnen geven.

• Je geeft vaak over, soms zelfs tientallen keren per dag.
• Je valt een paar kilo af.
• Eten of drinken binnenhouden lukt niet goed.
• Je bent extreem vermoeid.
• Je herkent symptomen van uitdroging (deze kan je vinden onder ‘Kan veel overgeven kwaad?’).
• De misselijkheid komt pas opzetten na 14 weken zwangerschap.
• Je hebt veel last van duizeligheid of flauwtes.
• Door de klachten lukken sommige dingen niet meer, zoals douchen of traplopen.
• Je bent overgevoelig voor sommige prikkels, zoals geuren, licht of geluid.
• Na 12 weken gaan de klachten niet over en worden ze niet minder.
• Je maakt je zorgen.

Tips tegen zwangerschapsmisselijkheid

De volgende tips kunnen je helpen als je misselijk bent tijdens je zwangerschap:

• Zorg ervoor dat je geen lege maag hebt. Het klinkt dubbel, maar als er eten of drinken in je maag zit, verlaagt dit de zuurtegraad. Hierdoor raakt je maagwand minder snel geïrriteerd.
• Eet regelmatig kleine hoeveelheden. Hiermee voorkom je een lege maag. Te veel in één keer kan je juist misselijk maken. Probeer dus te ontdekken wat voor jou werkt.
• Eet en drink bij het opstaan meteen iets licht verteerbaars. Een kopje cafeïnevrije thee en droge crackers of rijstwafels werken vaak goed tegen ochtendmisselijkheid.
• Neem altijd iets te eten mee als je van huis gaat. Door te zorgen dat je altijd iets te eten bij je hebt, kom je nooit zonder te zitten. Zo voorkom je een lege maag.
• Sla pittig, zuur, zwaar en vet voedsel over. Dit voedsel kan de maagwand irriteren en de misselijkheid verergeren.
• Kies liever voor hartig eten. Als je moet kiezen tussen hartig en zoet, is hartig eten zachter voor je maag en spijsvertering.
• Eet het binnenste van stokbrood of een pistoletje. Het witte binnenste werkt als een spons in je maag. Het neemt de maagsappen op, waardoor je misselijkheid minder wordt.
• Blijf genoeg drinken. Genoeg drinken is belangrijk om uitdroging te voorkomen. Drink bij ochtendmisselijkheid bijvoorbeeld bouillon. Het wekt je eetlust op en zorgt ervoor dat je vocht en zouten binnenkrijgt.
• Neem geen cafeïne in. Cafeïne zit in koffie, de meeste soorten thee, sommige pijnstillers, cola en zelfs chocola. Cafeïnevrije cola light kan wel goed helpen tegen misselijkheid. Drink niet te veel in één keer, maar neem kleine slokjes.
• Zorg voor genoeg frisse lucht. Loop bijvoorbeeld even een blokje om. Controleer of de ruimte waarin je woont of werkt goed geventileerd is. Een muffe leefruimte kan je misselijkheid verergeren.
• Poets je tanden of spoel je mond. Vervelende of muffe smaken in je mond kunnen je extra misselijk maken. Ook op een ijsklontje zuigen, helpt bij sommige vrouwen.
• Drink thee van verse pepermunt. Thee van verse pepermunt werkt vaak goed tegen misselijkheid en maagkrampen. Verse pepermunt kan je bij de meeste supermarkten kopen.
• Eet gember of drink gemberthee. Het is bewezen dat gember helpt tegen misselijkheid. Je kan het veilig eten of drinken tijdens je zwangerschap.
• Doe rustig aan. Stress en drukte kunnen de misselijkheid erger maken. Doe dus rustig aan en wees niet bang om anderen om hulp te vragen als je het druk hebt.

Zwanger en medicijnen tegen de misselijkheid

Vaak helpen de tips die hierboven staan voldoende. Als dat niet zo is, kan je in overleg met je verloskundige of huisarts kijken of een medicijn kan helpen.

Er zijn verschillende medicijnen die vaak worden gegeven bij misselijkheid tijdens de zwangerschap. Dit zijn de drie belangrijkste medicijnen:

• Meclozine. Meclozine wordt vaak als eerste gegeven bij misselijkheid tijdens de zwangerschap. Soms in combinatie met pyridoxine (vitamine B6) (Emesafene®). Onderzoek laat zien dat je het kan gebruiken. Je kan het bij de drogist kopen, maar overleg altijd met je arts of verloskundige en gebruik dit middel zoals je met hen afgesproken hebt. Wacht niet met innemen tot je klachten krijgt.
• Doxylamine in combinatie met pyridoxine (vitamine B6) (Xonvea®). Dit middel kan je gebruiken tijdens je zwangerschap en is alleen te krijgen op recept van een arts. Gebruik dit middel volgens het recept en wacht niet met het innemen ervan tot je klachten krijgt.
• Metoclopramide (Primperan®). Als meclozine of doxylamine onvoldoende werkt tegen de misselijkheid, kan metoclopramide voorgeschreven worden. Er is veel onderzoek naar gedaan en je kan het middel gebruiken als je zwanger bent.

Helpt het medicijn dat je gebruikt niet genoeg tegen de misselijkheid? Neem dan opnieuw contact op met je huisarts of verloskundige. Samen kunnen jullie kijken of je een ander medicijn kan gebruiken.