Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Wat is een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Bij een normale zwangerschap reist een eicel via de eileider naar de baarmoeder. Soms gaat dit fout en komt het eitje niet veilig aan in de baarmoeder. Het kan ergens blijven steken, maar toch bevrucht raken. Als een eicel zich op een andere plek dan de baarmoeder nestelt, noemen we dit een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Dit wordt vaak afgekort tot EUG (Extra=buiten, Uterus=baarmoeder, Graviditeit=zwangerschap).

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan zich bevinden in:

• De eileiders
• De eierstokken
• De baarmoederhals
• De buikholte

De kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is ongeveer 1 op 100. In de meeste gevallen bevindt deze zich in de eileider. Als een eitje zich buiten de baarmoeder heeft gevestigd, kan dit voor ernstige complicaties zorgen. Het vruchtje kan helaas nooit levend ter wereld komen.

Oorzaak

In principe is er bij elke bevruchting kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. De kans wordt echter groter als de eileiders zijn beschadigd. Een beschadiging aan de eileiders kan verschillende oorzaken hebben:

• Een ontsteking door chlamydia of gonorroe
• Een eerdere buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Een operatie aan de eileider
• Een mislukte sterilisatie

Maar ook andere factoren kunnen het risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap verhogen:

• Vruchtbaarheidsbehandelingen: Bij het inbrengen van het embryo is er kans dat deze zich in de eileider nestelt.
• Spiraaltje: Een spiraal kan lichte chronische baarmoederslijmvliesontsteking veroorzaken. Als dit opstijgt naar de eileider kan deze ook ontstoken raken.
• Een aangeboren afwijking van de eileider: De eileider kan vernauwd of geblokkeerd zijn, waardoor een eitje vast kan komen te zitten.
• Zwangerschap op latere leeftijd: Hoe ouder de vrouw, hoe groter de kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Symptomen

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is in het begin van de zwangerschap moeilijk te herkennen. Veel van de eerste symptomen lijken op die van een gewone zwangerschap. Meestal treden de eerste klachten op tussen de 5e en 12e week van de zwangerschap, afhankelijk van de plaats waar het eitje zich heeft ingenesteld.

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan subacuut of acuut zijn. Bij de subacute vorm is het nog mogelijk om de eierstok te redden, bij de acute vorm is dit niet meer mogelijk. Beide vormen hebben verschillende symptomen.

Subacute vorm

Bij een subacute buitenbaarmoederlijke zwangerschap is de eileider nog intact, ondanks de aanwezige vrucht. Symptomen hiervan zijn:

• Pijn aan één kant van de buik
• Uitstralende pijn naar de rug, schouders of bovenbenen
• Vaginaal bloedverlies
• Flauwvallen
• Misselijkheid

Acute vorm

Bij een acute buitenbaarmoederlijke zwangerschap barst de eileider door de groeiende vrucht. Een snelle operatie is dan noodzakelijk. Symptomen van een gebarsten eileider zijn:

• Heftige buikpijn
• Bloeddrukdaling
• Gevoel van flauwvallen
• Bleekheid
• Verhoogde hartslag

Diagnose

Het vaststellen van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is vaak lastig. Doorgaans zijn de klachten vaag. Bovendien kan van de klachten onterecht worden gedacht dat ze horen bij een miskraam of blindedarmontsteking. Er zijn een paar methodes om een buitenbaarmoederlijke zwangerschap vast te stellen:

• Echo: Met behulp van een echo kan een arts zien of het vruchtje zich buiten de baarmoeder bevindt.
• Bloedtest: Met een bloedtest kan de hoeveelheid van het zwangerschapshormoon hCG worden vastgesteld. Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap stijgt de hCG waarde minder snel dan bij een gewone zwangerschap.
• Kijkoperatie: Via een kijkoperatie kan worden achterhaald of de zwangerschap zich buiten de baarmoeder bevindt.

Behandeling

Wanneer een buitenbaarmoederlijk zwangerschap is geconstateerd zal de arts gelijk beginnen met een behandeling. Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan voor de vrouw zeer gevaarlijk zijn. Als het vruchtje zichzelf niet afstoot, is het zaak om deze zo spoedig mogelijk te verwijderen. Welke methode wordt gebruikt ligt aan het stadium van de zwangerschap.

Methotrexaat

Als de zwangerschap nog in een vroeg stadium is, kan er gebruik worden gemaakt van methotrexaat injecties. De stof methotrexaat zorgt ervoor dat het vruchtje wordt afgebroken, waarna het wordt afgevoerd via de baarmoeder. Het middel heeft weinig ernstige bijwerkingen en heeft geen invloed op de vruchtbaarheid. Na gebruik van methotrexaat wordt het wel afgeraden om snel daarna (3 tot 6 maanden) weer zwanger te worden.

Operatie

Wanneer de zwangerschap al verder gevorderd is, zal een operatie moeten plaatsvinden. In eerste instantie zal via een kijkoperatie (laparoscopie) worden gecontroleerd waar de buitenbaarmoederlijke zwangerschap zich bevindt. Dit gebeurt via een klein sneetje in de buik. Als de foetus wordt gevonden zal deze worden verwijderd.

In sommige acute gevallen is het echter nodig een grote buikoperatie te ondergaan. Via een grotere snee zal dan worden geopereerd. Bij een operatie kan de eileider worden gespaard of worden verwijderd. Hierbij wordt gekeken naar een eventuele beschadiging van de eileider, een wens op een volgende zwangerschap en de toestand van de andere eierstok.

Na een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap betekent niet altijd dat een gezonde zwangerschap in de toekomst onmogelijk is. Er is wel meer kans op een tweede buitenbaarmoederlijke zwangerschap, omdat de eileider vaak beschadigd is. Daarnaast is het afbreken van een zwangerschap natuurlijk erg emotioneel. Het is daarom erg belangrijk om de tijd te nemen en alles goed te verwerken voor je aan een nieuwe zwangerschap begint.