Erkenning kind: een juridische band met je baby

Wat is erkenning?

Als je niet getrouwd bent en geen geregistreerd partnerschap hebt met de moeder van je kind, kan je toch officieel het ouderschap op je nemen door je kindje te erkennen.

Erkennen doe je bij de gemeente, met toestemming van de moeder. Door erkenning ontstaat er een juridische band tussen jou en je kind. Dit wordt ook wel een familierechtelijke betrekking genoemd.

Hierdoor ontstaan de volgende rechten en plichten:

• Je moet je kind onderhouden tot hij 21 jaar is: je hebt onderhoudsplicht.
• Na een scheiding heb je recht op omgang, informatie en consultatie. De verzorgende ouder heeft dan de plicht om je te informeren over belangrijke ontwikkelingen rondom je kind.
• Jij en je kind worden elkaars wettelijke erfgenamen.
• Je kiest op het moment van erkenning de achternaam van je kind. Dit mag dus ook jouw achternaam zijn.
• Je kind krijgt mogelijk jouw nationaliteit. Hoe dit geregeld is, is afhankelijk van het land waarvan je de nationaliteit hebt. Als je de Nederlandse nationaliteit hebt, krijgt jouw kind ook automatisch de Nederlandse nationaliteit. Je moet hem dan wel voor zijn 7e verjaardag erkennen.

Voorwaarden erkenning

Als je je kindje wil erkennen, moet je voldoen aan de volgende voorwaarden:

• Je bent 16 jaar of ouder.
• Je hebt toestemming van de moeder. Dit kan ze doen door schriftelijk toestemming te geven of door mee te gaan naar het gemeentehuis.
• Als je kind tussen de 12 en 16 jaar is, heb je ook toestemming van je kind nodig. Is je kind 16 jaar of ouder? Dan heb je alleen van hem toestemming nodig en dus niet van de moeder.
• Je kan het kindje alleen erkennen als je, in theorie, met de moeder mag trouwen. Mag je dit niet, bijvoorbeeld omdat je een bloedverwant van haar bent, dan kan je het kindje ook niet erkennen.
• Je kind heeft nog niet 2 wettelijke ouders. Heeft hij dat wel, bijvoorbeeld omdat de vrouwelijke partner van de moeder hem heeft erkend, dan kan je als biologische vader je kind niet meer erkennen.
• Sta je onder curatele vanwege je lichamelijke of geestelijke toestand? Dan heb je eerst toestemming nodig van de kantonrechter voordat je je kind kan erkennen.

Waar en wanneer kan je je kind erkennen?

Je kan in elke gemeente in Nederland je kind erkennen. Dit hoeft niet per se in de gemeente te zijn waar je woont. Erkenning kan op de volgende momenten:

Tijdens de zwangerschap

Dit wordt ook wel ‘de erkenning van de ongeboren vrucht’ genoemd. De aanstaande moeder moet mee of geeft een schriftelijke toestemming. Is je partner zwanger van een meerling? Dan geldt de erkenning voor alle kinderen waarvan ze op dat moment zwanger is.

Tijdens de aangifte van de geboorte

Als je kindje is geboren, kan je hem erkennen tijdens de aangifte van de geboorte. Dit kan wel alleen in de gemeente waar je baby geboren is. Als de moeder nog niet in staat is om mee te gaan, kan zij een schriftelijke toestemming geven.

Kind erkennen op een later moment

Je kan je kind ook erkennen als hij al ouder of meerderjarig is. Tot zijn 12e verjaardag heb je alleen de toestemming van de moeder nodig. Is hij tussen de 12 en 16 jaar? Dan heb je ook de toestemming van je kind nodig. Is hij ouder dan 16? Dan heb je alleen zijn toestemming nodig.

Erkenning bij geboorte in het buitenland

Als je kind in het buitenland wordt geboren, kan je hem erkennen bij de lokale autoriteiten van dat land, bijvoorbeeld bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Houd er wel rekening mee dat niet iedere erkenning in het buitenland rechtsgeldig is in Nederland.

Als je zelf in Nederland woont of de Nederlandse nationaliteit hebt en in het buitenland woont, kan je je kind ook in Nederland erkennen. Hiervoor ga je zelf naar een gemeente in Nederland, of machtig je iemand om dit voor je te doen. Hiervoor heb je wel een schriftelijke volmacht nodig die door een notaris is opgemaakt.

Kosten erkenning

De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt een akte van erkenning op. Deze procedure is gratis. Aan een afschrift van de akte van erkenning zijn wel kosten verbonden. Bij de betreffende gemeente kan je navragen wat deze kosten zijn.

Ouderlijk gezag aanvragen

Door erkenning krijg je voornamelijk een passieve ouderrol en mag je nog geen beslissingen nemen over de opvoeding en verzorging van je kind. Daarvoor moet je eerst het ouderlijk gezag aanvragen. Pas dan ben je zijn wettelijke vertegenwoordiger.

Met het ouderlijk gezag kan je het vermogen van je kind beheren en rechtshandelingen verrichten in zijn naam. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het zetten van een handtekening of het voeren van een gerechtelijke procedure. Ook ben je zo automatisch de voogd van je baby.

Het ouderlijk gezag moet worden aangevraagd bij de rechtbank. Dit kan je met je DigiD online doen bij Rechtspraak.nl. Heb je geen DigiD? Dan kan je het verzoek tot ouderlijk gezag ook schriftelijk indienen. Het formulier daarvoor is online verkrijgbaar of bij het gemeentehuis. Deze stuur je vervolgens per post naar een rechtbank in Nederland.

Erkenning en gezag aanvragen door homostellen

Als twee vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, dan krijgt de duomoeder automatisch gezag als er volgens de wet geen vader is. Dit is het geval bij een anonieme donor of een bekende donor die het kind niet erkent. De duomoeder hoeft in dit geval het kind dus niet te erkennen. Als de duomoeder niet getrouwd is met de biologische moeder of geen geregistreerd partnerschap heeft, dan moet de duomoeder het kind wel erkennen.

Bij twee mannen ligt erkenning helaas lastiger, omdat er voor de wet maximaal twee juridische ouders zijn. Aangezien de moeder automatisch gezag krijgt, kan dus maar één van de twee mannen het kind erkennen. Na een beslissing van de rechter kan de man dan ouderlijk gezag krijgen.

Willen de twee mannen gezamenlijk gezag? Dan kan de vader die het kind heeft erkend aan de rechter vragen het gezag alleen aan hem over te dragen. De moeder verliest dan haar ouderlijk gezag. Heeft de man dit 3 jaar alleen uitgeoefend, dan kan hij samen met zijn echtgenoot of geregistreerd partner een verzoek indienen bij de rechter tot gezamenlijk gezag. Daarvoor moet de duovader wel minimaal één jaar voor het kind hebben gezorgd.

Bij adoptie krijgen twee getrouwde mannen automatisch gezamenlijk gezag.

Vaderschap gerechtelijk vaststellen

Als de biologische vader van het kind weigert het kind te erkennen of overlijdt voordat hij het kind heeft erkend, kunnen de moeder en/of het kind het vaderschap laten vaststellen door de rechtbank. Dit wordt de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap (gvv) genoemd. Op deze manier kan het kind toch de wettelijke erfgenaam worden van de vader.

De moeder kan dit verzoek binnen 5 jaar na de geboorte van het kind doen. Als de identiteit van de vermoedelijke verwekker pas later bekend is, bijvoorbeeld na een DNA-onderzoek, kan de moeder het verzoek indienen tot maximaal 5 jaar nadat dit bekend is geworden. Voor het kind geldt geen maximale termijn voor het indienen van een verzoek voor gerechtelijke vaststelling.