De navelstreng: van levenslijn van je baby tot stompje

Functie navelstreng

De navelstreng verbindt tijdens je zwangerschap de placenta (moederkoek) met je baby. De placenta haalt onder andere zuurstof en voedingsstoffen uit jouw bloedbaan voor je baby, via de navelstreng worden deze naar je baby gebracht.

De andere kant op gaan afvalstoffen en koolzuur van je baby via de navelstreng naar de placenta. De placenta zorgt er vervolgens voor dat de afvalstoffen door je lichaam kunnen worden opgeruimd.

Tegen het einde van je zwangerschap geeft de placenta via de navelstreng ook antistoffen door aan je baby. Deze beschermen je baby tot ongeveer drie maanden na de geboorte tegen een groot aantal infecties. Je baby krijgt alleen de antistoffen door die in jouw lichaam aanwezig zijn.

Doorknippen navelstreng

Kort na de geboorte wordt de navelstreng doorgeknipt. Dit heet afnavelen. De verloskundige klemt de navel af met een navelklem. Daarna wordt de navelstreng, in de meeste gevallen door de vader, met een schaar doorgeknipt. Voor het eerst is je baby nu echt los van je! Er zitten geen zenuwen in de navelstreng, je baby merkt er dus niks van als deze wordt doorgeknipt.

Er is een discussie gaande over hoe snel de navelstreng afgeklemd en doorgeknipt moet worden. De laatste jaren is uit verschillende onderzoeken naar voren gekomen dat het uitstellen van het afnavelen met ongeveer twee minuten, positieve effecten zou hebben op de gezondheid van de baby. Lees hier meer over het laten uitkloppen van de navelstreng.

Navelstompje

Nadat de navelstreng is doorgeknipt blijft er een stukje achter, dit wordt het navelstompje genoemd. Dit stompje droogt vrij snel in en zal daarna langzaam krimpen, verschrompelen en zwart worden. Tussen de 5 en 14 dagen na de geboorte, valt het zwart geworden stompje er vanzelf af. Er blijft een litteken achter: de navel.

Houd het navelstompje schoon en droog. Deze tips helpen om het navelstompje zo goed mogelijk te verzorgen:

• Doe de luier niet over het navelstompje. Als het nodig is, kan je de bovenste rand van de luier naar binnen vouwen.
• Trek je baby losse en (als het weer het toelaat) luchtige kleding aan. Hierdoor komt er lucht bij het stompje en droogt het sneller.
• Als het stompje vies is, maak het dan voorzichtig schoon met een washandje en dep het droog met een hydrofiele luier.
• Houd het navelstompje boven water als je baby in bad gaat of beperk je tot het het wassen van je baby met een washandje. Als je het stompje toch onder water doet, zorg dan dat je deze goed droogt.
• Probeer het navelstompje er nooit zelf af te trekken!

Navelstrengbloed doneren

Navelstrengbloed is rijk aan stamcellen. Deze kunnen gebruikt worden voor stamceltransplantaties. Zo kunnen bijvoorbeeld kinderen met leukemie worden geholpen. Om deze reden overwegen sommige ouders om het navelstrengbloed te doneren.

Je kan ook navelstrengbloed op laten slaan voor eventueel eigen gebruik bij een commercieel bedrijf. Dit kan bijvoorbeeld nuttig zijn als je eigen kindje een ziekte krijgt waarbij stamcelbehandeling kan helpen.

Dat klinkt heel mooi, maar hier zitten ook nadelen aan. Het navelstrengbloed wordt direct na het doorknippen van de navelstreng afgenomen. Dit moet snel na de geboorte gebeuren. Daardoor mist je baby de voordelen van laat afnavelen. Daarnaast is de kans heel klein dat je eigen kind de stamcellen nodig heeft. Ook is de hoeveelheid stamcellen in één navelstrengbloedafname vaak te klein voor een behandeling van een groter kind of volwassene. Het is dus maar de vraag of het nuttig genoeg is.

Veel verloskundigen en artsen zijn daarom nog tegen het afnemen van navelstrengbloed. Heel soms kan hier wel voor gekozen worden. Bijvoorbeeld als in je familie een erfelijke ziekte voorkomt die met stamcellen behandeld kan worden. Je arts of verloskundige bespreekt dit dan met je.

Complicaties met navelstreng

De navelstreng zorgt zelden voor complicaties. Het kan voorkomen dat de navelstreng om de nek van je baby zit. Dit heet navelstrengomstrengeling. Dit klinkt heel eng, maar zorgt bijna nooit voor problemen.

Gevaarlijker is een uitzakking van de navelstreng (navelstrengprolaps). Dit gebeurt als tijdens de bevalling eerst de navelstreng in het geboortekanaal komt. Als het gewicht van je baby dan op de navelstreng komt, kan deze worden dichtgedrukt en krijgt je kindje geen voedingsstoffen en zuurstof meer. Als de verloskundige merkt dat dit het geval is, zal snel actie worden ondernomen. Gelukkig komt navelstrengprolaps zelden voor (bij 0,2% van de geboortes).