Lachgas als pijnbestrijding tijdens de bevalling

Wat is lachgas?

Lachgas is een mengsel van 50% zuurstof en 50% distikstofoxide. Het is een kleurloos gas met een lichtzoete smaak en geur. Het wordt gemaakt in een laboratorium en hoort bij de ‘dampvormige anesthetica’, net als chloroform, wat je misschien uit films kent als het verdovende middeltje dat op een doek wordt gebruikt.

Door het verdunnen van het lachgas wordt het effect minder heftig en is het een vriendelijk middel om in te zetten tijdens de bevalling. Als je het gas inademt, daalt je bewustzijn. Dit lijkt nog het meest op een gevoel van ‘aangeschoten zijn’ na het drinken van alcohol. Je blijft volledig bij bewustzijn, maar wordt een beetje high, waardoor de pijn wordt onderdrukt.

Hoe werkt lachgas als pijnbestrijding?

Lachgas werkt pijnstillend door een combinatie van verschillende eigenschappen. Het geeft daadwerkelijk een vermindering van pijn, doordat het lichaam gestimuleerd wordt om extra endorfine (een lichaamseigen pijnstiller) aan te maken. Ook de afgifte en geleiding van pijnprikkels in het lichaam worden geremd. Omdat lachgas daarnaast angstverminderend werkt en het de spieren ontspant neemt de algehele pijnbeleving af.

Lachgas kan gebruikt worden als er sprake is van een gezonde bevalling. Dat wil zeggen dat er goede weeën zijn, de ontsluiting goed vordert en er geen complicaties zijn. Als alle andere hulpmiddelen die je kunnen helpen de pijn aan te kunnen niet meer voldoende werken, is lachgas een prettige optie. Je wordt er ontspannen door en voelt de scherpste pijn niet meer. Zo kan je gemakkelijker de weeën opvangen.

Tijdens het persen kan je deze vorm van pijnbestrijding niet meer gebruiken, omdat je met je ‘persende ademhaling’ te veel lachgas uitademt in de omgevingslucht. Er kan dan een te grote blootstelling voor de hulpverleners ontstaan. Bovendien is het fijn als je je tijdens de uitdrijvingsfase van de bevalling volledig kan concentreren.

Voor wie?

In principe mag iedereen met een ongecompliceerde bevalling lachgas gebruiken. Wel zijn er een aantal specifieke redenen om het niet te gebruiken. Vrouwen met een te laag vitamine B12 gehalte mogen het bijvoorbeeld niet gebruiken, omdat het nadelig kan zijn voor de vitamine B12- en foliumzuurstofwisseling.

Als je onlangs een operatie aan je ogen of oren hebt gehad, waarbij de chirurg gebruik heeft gemaakt van een gasinjectie, mag je geen lachgas gebruiken. Het kan een toename van druk veroorzaken die schadelijk is voor de herstellende wond. Twijfel je of je zo’n soort operatie hebt gehad, overleg dan met je verloskundige over het gebruik van lachgas.

Hoe wordt lachgas toegediend?

Als je tijdens je bevalling lachgas wil gebruiken, krijg je een kinmasker om je hoofd. Via dit maskertje wordt het gas dat je uitademt weer weggezogen, zodat je zorgverleners het niet binnenkrijgen. Aan een verloskundige die high is, heb je immers niet veel.

Via een tweede maskertje, wat je zelf vast kan houden, adem je voordat een wee begint het lachgas in. Zo heb je tijdens de wee het maximale effect. Het werkt namelijk heel snel, binnen 30 seconden, en is na een paar minuten weer uitgewerkt.

Voordelen van lachgas

Het gebruik van lachgas heeft een aantal voordelen:

• Snel effectief. Lachgas is makkelijk in te zetten en het werkt snel.
• Geen effect op je baby. Er hoeft niet eerst een controle van de conditie van je baby plaats te vinden omdat het geen effect heeft op je baby.
• Geen effect op de weeën. Je bevalling wordt dus niet negatief beïnvloed.
• Zelf in de hand. Je houdt zelf de controle over de toediening en het is ook in combinatie met een bad heel effectief.

Nadelen en bijwerkingen van lachgas

Naast voordelen, heeft lachgas – net zoals elke vorm van pijnbestrijding – ook een aantal nadelen:

• Nog niet overal beschikbaar. Ook wordt het gebruik tijdens de bevalling nog niet door alle verzekeraars vergoed.
• Continu masker ophouden. Het kinmaskertje, waarmee de uitgeademde lucht wordt afgezogen, moet je ophouden tijdens het lachgasgebruik en nog 20 minuten na het stoppen van het gebruik. Deze maatregelen zijn er voor de veiligheid van hulpverleners die vaker met het gas in aanraking komen door hun beroep.
• Beperkte bewegingsvrijheid. Een ander nadeel kan zijn dat je niet meer vrij kan bewegen, omdat je kinmasker via een slang vastzit aan het apparaat met de lachgastank.

Er zijn enkele bijwerkingen die je door het gebruik van lachgas kan hebben, namelijk: misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn en een uitgelaten stemming.

Lachgas in Nederland: terug van weggeweest

In Nederland is lachgas, net als in veel landen om ons heen, lang gebruikt, totdat het in 2004 werd uitgebannen. Er werd gedacht dat de chronische blootstelling van zwangere zorgverleners schadelijk zou zijn voor hun baby’s.

Na evaluatie van alle onderzoeken die er zijn over lachgasgebruik en het verrichten van een eigen onderzoek door de Erasmus Universiteit in 2009, is vastgesteld dat het volkomen veilig toe te dienen is. Wel moet er aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan: het gebruik van de maskers tijdens de toediening, een goede afzuiging en een verhoogde ventilatie in de kamer. Deze zorgen ervoor dat de blootstelling aan lachgas ruim binnen veilige marges blijft.