Tweelingzwangerschap: dubbel zoveel geluk
Een tweelingzwangerschap is al vanaf de zesde week op de echo te zien. Jij en je partner krijgen niet één, maar twee kindjes! Een tweeling is vaak een verrassing, en brengt naast blijdschap ook veel vragen met zich mee. Omdat zwanger zijn van een tweeling zo bijzonder is, is wat extra zorg belangrijk.
Een- of twee-eiig?
Als je een dubbele eisprong hebt, kan het zijn dat beide eitjes worden bevrucht. In dit geval heb je te maken met een twee-eiige tweeling. Het zijn verschillende kindjes, met beiden hun eigen DNA. Ze zullen op elkaar lijken zoals broertjes en zusjes dat doen. Een twee-eiige tweeling kan van het zelfde geslacht zijn, maar kan ook bestaan uit een jongen en een meisje.
Het komt echter ook voor dat uit één bevruchte eicel twee kindjes groeien. Dit wordt een eeneiige zwangerschap genoemd. Het DNA van de kindjes is nagenoeg hetzelfde, en ze lijken dan ook precies hetzelfde te zijn. In sommige gevallen zijn de kindjes aan elkaar gespiegeld. Heeft de één zijn kruintje rechts, dan heeft de ander hem links zitten! Eeneiige tweelingen zijn altijd van hetzelfde geslacht.
Ongeveer één op de tachtig zwangerschappen is een tweeling, waarvan een derde eeneiig. De meeste spontane tweelingzwangerschappen ontstaan bij een dubbele eisprong. Erfelijkheid in de familie van de vrouw kan hier een rol in spelen. Maar ook naarmate een vrouw ouder wordt, neemt de kans op een tweeling toe.
Behandelingen die een zwangerschap stimuleren, vergroten ook de kans op een tweelingzwangerschap. Met hormonen wordt de groei van meerdere eicellen bevorderd. Dit verhoogt de kans op een dubbele bevruchting. Bij een ivf-behandeling worden soms twee bevruchte eicellen teruggeplaatst. Ook deze kunnen uitgroeien tot een twee-eiige tweeling.
Soorten tweelingen
In de baarmoeder bevindt zich rondom het vruchtwater een vruchtzak. De vruchtzak bestaat uit een dun binnenste vlies, en een dikker buitenste vlies. Twee-eiige (en 28 procent van de eeneiige) tweelingen hebben allebei hun eigen vruchtzak met eigen placenta. Tussen hen in liggen dus eigenlijk vier vliesjes. Met een duur woord wordt dit een dichoriale-diamniotische tweeling genoemd.
Bij de meeste eeneiige tweelingen (70 procent) zit om beide baby’s een buitenvlies en tussen hen in twee dunne vliesjes. Ze liggen dan dus wel allebei in hun eigen ‘zakje’, maar delen een placenta. Dit is een monochoriale-diamnotische tweeling. Bij 2 procent van de eeneiige tweelingen zitten beide kindjes samen in één vruchtzak zonder tussenschot, en delen ze een placenta. Dit wordt een monochoriale-monoamniotische tweeling genoemd.
Via echoscopie kan worden vastgesteld of je tweeling dichoriaal of monochoriaal is. Dit is belangrijk om te weten omdat monochoriale tweelingen meer kans hebben op complicaties.
De zwangerschap van een tweeling
Zwanger zijn is natuurlijk niet altijd even comfortabel. Maar bij een tweelingzwangerschap zul je het helaas nog net wat zwaarder krijgen. Al gelijk in het begin van de zwangerschap kun je extreem misselijk worden. Dit wordt veroorzaakt door het zwangerschapshormoon HCG. Als tweelingzwangere heb je hiervan meer in je bloed dan een normale zwangere.
Met twee kinderen in je buik zul je natuurlijk ook enorm gaan groeien. In plaats van 11 tot 15 kilo, zul je 12 tot 18 kilo aankomen. Schrik dan ook niet als je bij vijf maanden al zeven maanden zwanger lijkt! Door de snelle groei van de baarmoeder kun je ook sneller last krijgen van klachten als harde buiken, moeheid en striae.
Zwangerschapscontroles
Al vroeg in de zwangerschap kan via echoscopisch onderzoek een tweelingzwangerschap vastgesteld worden. Als je zwanger bent van een tweeling kom je onder controle bij de gynaecoloog. Om jou en je kindjes goed in de gaten te houden, zul je vaker op controle moeten komen dan bij een normale zwangerschap.
Omdat bij een tweelingzwangerschap vaak bloedarmoede voorkomt, zal de gynaecoloog vaak ijzertabletten en extra foliumzuur voorschrijven. Via de echo zal de groei en ligging van je kindjes nauwlettend in de gaten worden gehouden. Ook wordt bij elk bezoek je bloeddruk gemeten.
Advies
In het begin van je zwangerschap geldt dat je alles kan doen wat je ook deed toen je niet zwanger was, zoals sporten en werken. Vanaf 20 weken is het belangrijk om minder te gaan werken, en vanaf 26 tot 30 weken om helemaal te stoppen.
Het belangrijkste is om goed naar je lichaam te luisteren. Een tweelingzwangerschap vraagt fysiek gezien erg veel van je. Het is daarom goed om af en toe wat extra hulp in te schakelen, en lekker rustig aan te doen. Je draagt immers twee kinderen, dus een extra dutje heb je wel verdiend!
Zwangerschapsverlof bij een meerling
Als je in verwachting bent van een meerling, heb je recht op minstens 20 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. Van dit verlof kan je 8 tot 10 weken vóór je bevalling opnemen. Vanaf 8 weken voor je uitgerekende datum is het zelfs verplicht om met zwangerschapsverlof te gaan.
Na je bevalling heb je recht op minstens 10 weken bevallingsverlof, afhankelijk van het aantal weken dat je voor de geboorte van je baby’s hebt opgenomen. Als je baby’s eerder worden geboren, dan mag je het aantal weken dat je aan zwangerschapsverlof hebt gemist, optellen bij je bevallingsverlof.
Voorbeeldberekening
Je bent 8 weken voor je uitgerekende datum met zwangerschapsverlof gegaan. Je baby’s worden 5 weken te vroeg geboren. Je hebt dus maar 8 – 5 = 3 weken zwangerschapsverlof gehad. De overgebleven 5 weken mag je optellen bij je bevallingsverlof, dus 12 + 5 = 17 weken bevallingsverlof. In totaal heb je 3 + 17 = 20 weken verlof.
Complicaties tijdens een tweelingzwangerschap
Bij een tweelingzwangerschap heb je helaas meer kans op complicaties:
- Rugklachten. Door het grote gewicht dat je moet meesjouwen, wordt je rug al snel overbelast.
- Vroeggeboorte. Een tweelingzwangerschap duurt gemiddeld 36 weken, maar kan ook flink korter uitvallen. Dit is meestal het gevolg van spontane voortijdige weeën.
- Groeiachterstand. Vanaf 32 weken groeien tweelingen minder snel dan eenlingen. Bij de geboorte wegen tweelingen dan ook vaak een stuk minder dan eenlingen
- Een hoge bloeddruk. Bij een tweelingzwangerschap loop je als zwangere meer risico op een hoge bloeddruk.
- Ligafwijkingen. Aangezien er zich twee kindjes in de baarmoeder bevinden, is er meer kans dat er eentje in een stuitligging ligt. Dit kan voor complicaties zorgen tijdens de bevalling.
- Tweelingen Transfusie Syndroom (TTS). Bij tweelingen die een placenta delen (monochoriale tweelingen) kan TTS ontstaan. Bij TTS gaat er meer bloed van de ene naar de andere baby dan dat er terugkomt. De ‘gever’ krijgt in dit geval te weinig bloed en groeit niet goed meer, terwijl het hart van de ‘ontvanger’ de grote hoeveelheid bloed niet aan kan. Als er sprake is van TTS zal je gynaecoloog je zo snel mogelijk doorverwijzen naar een ziekenhuis waar ze prenatale ingrepen kunnen uitvoeren.
