Placenta praevia: wat is het en hoe wordt het behandeld?

Wat is een placenta praevia?

Bij een placenta praevia, ook wel voorliggende placenta genoemd, is de placenta (moederkoek) te laag ingenesteld. Tijdens de zwangerschap ontwikkelt de placenta zich gelijktijdig met je baby. Hij hecht zich vast aan je baarmoederwand en voorziet je groeiende baby van zuurstof en voedingsstoffen.

Bij sommige vrouwen hecht de placenta zich laag onderin de baarmoeder. Hij kan dan over de inwendige opening van de baarmoeder, het ostium internum, komen te liggen. Deze opening vormt de overgang van de baarmoederholte naar de baarmoederhals.

Wanneer je placenta hier ligt, blokkeert hij (gedeeltelijk) de weg naar buiten. Vandaar ook de naam, placenta praevia betekent in het Latijn namelijk ‘voorliggende placenta’. Een placenta praevia kan een bloeding tijdens je zwangerschap veroorzaken.

Vormen

Placenta praevia komt voor in verschillende varianten:

• Placenta praevia totalis: je placenta ligt geheel over het ostium internum heen.
• Placenta praevia partialis: je placenta ligt gedeeltelijk over het ostium internum heen.
• Placenta praevia marginalis: je placenta ligt minder dan 2 centimeter van het ostium internum af, maar bedekt deze niet.
• Laagliggende placenta: je placenta ligt laag in de baarmoeder, maar ligt meer dan 2 centimeter van het ostium internum af.

Hoe vaak komt placenta praevia voor?

Onder de 20 weken zwangerschap, ligt de placenta bij 5% van de vrouwen dichtbij het ostium internum. Als je bij een echo hoort dat je placenta erg laag ligt, hoef je niet direct ongerust te worden.

Met het groeien van je kindje en baarmoeder, wordt de placenta mee omhoog getrokken. De kans is groot dat de natuur het zo vanzelf oplost. Na de 20 weken heeft nog maar 1% van de zwangere vrouwen een voor- of laagliggende placenta en rondom de bevalling is dit nog maar 0,3 tot 0,9%.

Oorzaak placenta praevia

De precieze oorzaak van een voorliggende placenta is niet bekend. Wel zijn er een aantal risicofactoren die de kans erop kunnen vergroten.

Risicofactoren

Je hebt een hoger risisco op een placenta praevia bij de volgende factoren:

• Een eerdere keizersnede(s) in het verleden (hoe meer, hoe hoger het risico)
• Je bent zwanger geworden met behulp van een vruchtbaarheidsbehandeling
• Een eerdere operatie aan je baarmoeder
• Roken
• Cocaïnegebruik
• Je hebt meerdere kinderen gekregen
• Een meerlingzwangerschap
• Toenemende leeftijd (het risico neemt toe met het toenemen van je leeftijd)

Het symptoom van een placenta praevia: bloedverlies tijdens je zwangerschap

Een voorliggende placenta geeft weinig symptomen. Het enige wat je ervan kan merken, is vaginaal bloedverlies. De kans op onverwachts hevig bloedverlies neemt toe na 32 weken zwangerschap.

Bij een placenta praevia scheurt een klein stukje van je placenta los van de baarmoeder en gaan kleine bloedvaatjes kapot. Dat kan rondom je bevalling, maar ook al tijdens je zwangerschap gebeuren. Dit komt doordat het onderste deel van je baarmoeder meer uitrekt tegen het eind van je zwangerschap, waardoor losscheuren makkelijker gebeurt.

Je kan plotseling gaan bloeden, wat kan variëren van enkele druppels tot hevig met stolsels. Als je veel bloed verliest, kan dat jou en je kindje in gevaar brengen. Heb je bloedverlies tijdens je zwangerschap, neem dan contact op met je verloskundige of gynaecoloog. Zeker wanneer je weet dat je (mogelijk) een placenta praevia hebt.

Andere symptomen

Heel soms gaat het bloedverlies bij een voorliggende placenta gepaard met harde buiken, buikpijn of weeën-achtige pijn. Ook is het mogelijk dat je kindje niet indaalt tegen het eind van de zwangerschap. De placenta blokkeert immers de uitgang van de baarmoeder.

Diagnose

De diagnose placenta praevia wordt gesteld met echo-onderzoek. Als je zwanger bent, wordt onder andere bij de 20-wekenecho standaard gekeken naar de ligging van je placenta.

Omdat een vaginale echo een beter beeld geeft van het gebied rondom het ostium internum, wordt bij het vermoeden van een laagliggende placenta vaak hiervoor gekozen. De echokop wordt dan voorzichtig in je vagina gebracht. Dit kan geen kwaad voor je kindje.

Ligt je placenta bij de 20-wekenecho laag, dan krijg je bij 32 weken opnieuw een echo om te kijken of je placenta ‘opgetrokken’ is door de groei van je baarmoeder. Heb je bij 32 weken nog steeds een laagliggende placenta of een placenta praevia, dan wordt je verwezen naar de gynaecoloog. Deze begeleidt vanaf dat moment je zwangerschap. Dit betekent ook dat je in het ziekenhuis bevalt.

Risico’s voor jou en je kindje

Als je een placenta praevia hebt, loop je het risico op overmatig bloedverlies. Je kan meer dan één liter bloed verliezen. Vooral tegen het eind van de zwangerschap neemt de kans hierop toe.

Dit bloedverlies kan zo hevig zijn dat je in shock kan raken. Je baby krijgt dan te weinig zuurstof. Het kan dus voor zowel jou als je baby gevaarlijk zijn. Bij een placenta praevia is het risico op een vroeggeboorte ook verhoogd.

Behandeling placenta praevia

Hoe een placenta praevia behandeld wordt, hangt af van de aanwezigheid van bloedverlies, de ernst van het bloedverlies en de zwangerschapsduur.

Behandeling bij (nog) geen bloedverlies

Als je geen bloedverlies hebt, kan er afgewacht worden. Wel worden je bloedgroep en irregulaire antistoffen bepaald, voor het geval een bloeding ontstaat en je een bloedtransfusie nodig hebt. Ook krijg je duidelijke belinstructies en leefregels mee. De leefregels houden met name in dat je rust moet houden en je beter geen seksueel contact meer kan hebben tot na de bevalling. Ter controle wordt bij 36 weken weer een echo gemaakt.

Behandeling bij bloedverlies

Heb je wel bloedverlies, dan wordt je in het ziekenhuis opgenomen. Er wordt bloedonderzoek gedaan en er wordt een CTG gemaakt om de conditie van je kindje te bekijken. Zolang je bloed verliest, moet je in bed blijven.

Als je hevig bloedt, krijg je bloed en/of vocht via een infuus om het tekort aan te vullen. Stopt het bloedverlies, dan mag je weer naar huis. Afhankelijk van je zwangerschapsduur kan de gynaecoloog beslissen dat het veiliger is voor je kindje om geboren te worden. Dit wordt dan met een keizersnede gedaan. Vloei je heel erg of is er twijfel over de conditie van je kindje, dan wordt het een spoedkeizersnede.

Bevallen met een placenta praevia

Als je een placenta praevia hebt, is het niet altijd mogelijk om op de normale manier te bevallen. Ligt je placenta helemaal of gedeeltelijk over de ingang van de baarmoederholte, dan is een keizersnede nodig. Ligt je placenta meer dan 2 centimeter van de ingang af, dan is de kans groot dat je vaginaal kan bevallen zonder overmatig bloedverlies.

Wanneer je placenta minder dan 2 centimeter van het ostium internum af ligt, maar deze niet raakt, zal de gynaecoloog een inschatting maken wat het veiligst is. In de meeste gevallen wordt gekozen voor een vaginale bevalling. Acht de gynaecoloog de kans op ernstig bloedverlies of alsnog een keizersnede tijdens de bevalling groot, dan wordt een keizersnede gepland.

Krijg je een keizersnede, dan wordt deze meestal gepland rond de 37 weken zwangerschap, ook wanneer je geen klachten hebt. Dit wordt gedaan om de kans op een (ernstige) bloeding en een spoedkeizersnede later in de zwangerschap te voorkomen.